Sinds de lockdown voorbij is, voel ik me eenzamer dan ooit

In ‘Vraag het VICE’ beantwoorden we, met de hulp van psychologen, experts en ervaringsdeskundigen, jullie levensvragen. Of die nu gaan over onbeantwoorde liefdes, irritante huisgenoten of het gevoel van verlammende onzekerheid dat je overvalt na een avondje zuipen. Wil je ook dat we je vraag beantwoorden? Stuur een e-mail naar djanlissa.pringels@vice.com. 

Dag VICE,

Ik ben een jonge vrouw en ik woon in een bruisende stad in Nederland. Voor de pandemie had ik een druk sociaal leven: er was altijd wel iets waar ik heen kon, en eigenlijk was ik altijd wel omringd door mensen.

Toen vorig jaar het land in lockdown ging, kwam ik ontzettend tot rust. Want hoe sociaal ik ook ben, ik ben ook angstig: ik was altijd wel bang dat ik misschien niet leuk gevonden werd door mijn collega’s of dat ik op een vrijdagavond niets te doen zou hebben, terwijl er wel allerlei leuke dingen te doen waren. Ik voelde me al snel uitgesloten als mensen iets deden zonder mij, en dat gevoel werd nog eens versterkt door social media, waarop iedereen alleen maar magische avonden met vrienden lijkt te hebben. 

Maar dat veranderde dus tijdens de lockdown: iedereen zat voornamelijk thuis en ik kon de tijd nemen om tot rust te komen. Automatisch zorgde dat ervoor dat ik minder contact had met vrienden. Ik heb toen ook beseft dat ik te veel belang heb gehecht aan wat mensen van me vinden, en te weinig aan mijn eigen mentale gezondheid. Tijdens de avondklok kroop ik elke vrijdagavond om 10 uur ‘s avonds in bed met een goed boek in bed, wetende dat de wereld rondom me hetzelfde deed, en stond ik fris en gelukkig op. Heerlijk.

Tot er begin dit jaar weer een hoop mocht. Ik wilde mijn sociale leven weer oppakken, maar dat bleek niet zo eenvoudig. Een hoop vrienden waren in de tussentijd verhuisd of hadden een lief gekregen. Een ander deel van mijn vriendengroep had vorig jaar vooral samen gespendeerd, en door mijn afwezigheid ben ik wat uit die groep gevallen. Ik zag hen geregeld met elkaar afspreken zonder dat dat ik uitgenodigd werd. De fomo was meteen terug. 

Er zijn avonden geweest dat ik twintig mensen appte om wat te doen, en niemand kon. Ik denk niet dat ze me bewust hebben uitgesloten, maar die spontane avonden waarop je altijd wel met iemand kan hangen, zijn verdwenen. Dat vind ik confronterend. Waarom lijkt iedereen om me heen elke dag wel een ander persoon te zien en lukt dat bij mij niet? Ben ik misschien niet leuk genoeg?

Groetjes,

F.

----

Hoi F.,

Eerst en vooral: dat je je eenzaam voelt, of dat je soms het gevoel hebt dat je weinig écht goede vrienden hebt, is niets om je voor te schamen. In 2014 gaf een op de drie jongeren al aan zich weleens eenzaam te voelen, en sinds corona zou dit getal steeds meer stijgen. Volgens een onderzoek van Movisie zouden vooral jongeren tussen 16 en 24 zich eenzaam voelen: maar liefst 75 procent van hen geeft aan dat ze zich eenzaam voelen. Je bent dus niet alleen.

Maar goed, dat maakt het niet minder vervelend. Vriendschappen en sociaal contact zijn voor veel mensen een levensbehoefte: uit een onderzoek uit 2017 blijkt dat jongeren tussen de 16 en 25 beter met stress kunnen omgaan als ze omringd zijn met goede vrienden. Ook zou het beter zijn voor hun mentale gezondheid. Daarbij groeien we op in een wereld waarin die hard-vriendschappen ontzettend geromantiseerd worden – denk aan Friends, The Big Bang Theory of elke tienerserie op Disney Channel – en daardoor kan het extra rot zijn als het je zelf niet lukt om die soort vriendschappen in het echte leven te krijgen.

Dat erkent ook Lidewy Hendriks, psycholoog bij MIND Korrelatie. Zij krijgt geregeld jonge mensen over de vloer die het gevoel hebben dat hun sociale leven niet is zoals het hoort te zijn, waardoor ze zich ontzettend eenzaam kunnen voelen. “Dat je hulp vraagt, is dus niet iets om je voor te schamen. In tegendeel: het is gezond om te kijken naar hoe je een gelukkiger mens kan worden en hoe je meer voor jezelf kan zorgen,” vertelt ze aan VICE.

Volgens Hendriks roept je brief wat vragen op. “Ik lees dat je aan jezelf hebt gewerkt de voorbije maanden, en dat je in tussentijd hebt ontdekt dat sommige contacten die je hiervoor had best wel oppervlakkig konden zijn. Ik vraag me af of je na de lockdown contact hebt gezocht met mensen die bij jouw nieuwe ik passen, of dat je weer die oude contacten hebt opgezocht.” 

Volgens Hendriks is het belangrijk dat je niet in je oude patronen vervalt: dat je tot inzicht bent gekomen dat je ook kan genieten van een goed boek op vrijdagavond is alleen maar goed. Het is belangrijk om die conclusie ook vast te blijven houden nu het sociale leven weer in volle gang is. 

Maar wat als je nu de feestjes aan je kont voelt kriebelen en je weinig zin hebt om thuis te blijven, maar je niet per se iemand hebt om mee af te spreken? Hendriks raadt je in dat geval aan om vooral niet te kijken naar hoe anderen hun tijd besteden. Ga vooral iets doen wat jij zelf leuk vindt. Houd je van musea, ga dan vooral uit jezelf wat tentoonstellingen bezichtigen. Is vogelspotten je grote passie, ga dan een dagje met een verrekijker de natuur in. Juist op de plekken waar je doet wat je echt fijn vindt, ontmoet je automatisch de mensen die bij jou passen. Als jij dus graag naar dat ene feestje wilt, moet je dat gewoon lekker doen – of er nu iemand meekomt of niet. “Maar het is wel belangrijk dat je weet waarom je graag op dat feestje wil zijn: heb je er oprecht zin in of voel je je uitgesloten en een mislukkeling omdat je er niet bent?” vult Hendriks aan.

Volgens Hendriks duidt die onzekerheid, die je ook al voor de pandemie voelde, op een dieper probleem: je voelt je minderwaardig. “Volgens mij ben je zodanig toegespitst op de mening van anderen, dat het je eigen geluk in de weg zit,” vertelt Hendriks. Volgens Hendriks kan het helpen om hier hulp voor te zoeken. “Hoe harder je op zoek gaat naar sociaal contact, hoe meer dat je leven inpalmt, hoe behoeftiger je wordt en je vergeet om daadwerkelijk te genieten van het moment dat je het wel naar je zin hebt. Dat maakt het sociale contact dat je wel hebt vaak ook minder waardevol. Je moet, hoe cliché dit ook klinkt, je volwaardig voelen in je eentje, om waardevol contact te kunnen leggen met een ander.” 

Zo’n gevoel van minderwaardigheid is iets wat Hendriks steeds vaker terugziet in haar praktijk. “Een groot deel van de jongeren met wie ik spreek, vergelijkt zichzelf met anderen. De lat ligt daardoor ongelooflijk hoog,” legt ze uit. “Ik zie vaak jongeren die worstelen met gevoelens van ‘sociale eenzaamheid’, waarbij ze wel omringd worden door mensen, maar zich toch eenzaam voelen.”

Volgens haar kunnen social media sterk bijdragen aan dit gevoel. “Ik moet constant social media relativeren bij jongeren, omdat ze zich rot voelen door wat ze zien bij anderen. Het klinkt misschien vanzelfsprekend, maar ik wil dit zeker benadrukken: hoe mensen hun leven laten zien op social media, heeft weinig te maken met wat écht gelukkig zijn inhoudt. Als je merkt dat je dagelijks ongelukkig wordt van andermans posts, zal het je helpen om even wat minder op social media te kijken.” 

Hendriks geeft nog één gouden tip mee: hoe zweverig het ook klinkt, sluit je dag af met een herinnering aan wat je die dag wél fijn vond. En dat kunnen hele kleine dingen zijn, zoals “Wat heerlijk dat ik vandaag even door het park heb gewandeld”, “Ik ben blij dat ik vandaag voor de vijftigste keer aan Harry Potter ben begonnen” of “Wat leuk dat die vrouw aan de kassa zo vriendelijk naar me glimlachte.” 

Als je daar eigenwaarde en plezier uit kunt halen, dan zul je zien dat je steeds zekerder over jezelf en je vriendschappen zult worden. 

Als jij of iemand in je omgeving worstelt met angsten, depressieve gevoelens of andere psychische problemen, kun je contact opnemen met MIND Korrelatie op 0900-1450 of via mindkorrelatie.nl