Zo hou je het vol om alleen te zijn

Het is emotioneel gezien erg zwaar om tijdens een pandemie afstand te houden van mensen en binnen te blijven, zelfs als je bij iemand woont die je graag mag.

Het kan nog moeilijker zijn als je alleen bent. Alleen zijn kan normaal gezien al lastig zijn, en in deze omstandigheden al helemaal. Maar je kunt het wel beter voor jezelf maken. Als je op dit moment alleen thuiszit, geen mens ziet en alles haat, zijn hier wat tips om met de grootste uitdagingen om te gaan, zodat je de komende periode enigszins dragelijk voor jezelf kunt maken.

Deze drie concepten overlappen, maar je kunt er verschillend mee omgaan, dus het is handig om ze uit elkaar te houden.

Alleen zijn betekent in het algemeen dat je lichamelijk alleen bent. (Als je met een huisgenoot woont met wie je niet echt bevriend bent, of als je een relatie hebt maar je partner nu niet bij je in de buurt is, voel je je op dit moment misschien praktisch alleen, en is dit artikel wellicht ook iets voor jou.)

Eenzaamheid is een gevoel dat je ongeacht of je alleen bent of niet kunt krijgen. Het voelt vaak alsof je niet echt gezien wordt, niemand hebt om mee te praten in je stad, op je werk of op je bank in quarantaine. Het voelt alsof er niet een persoon is waar je helemaal jezelf bij kunt zijn en met wie je het kunt hebben over elk klein alledaags detail van je dag. Mensen hebben een soort sociale connectie nodig om zich goed te voelen; dat geldt zelfs voor mensen die graag vaak alleen zijn. Als je nu dus eenzaamheid voelt, is het belangrijk om dat gevoel proactief aan te pakken.

Raymond Kethledge en Michael Erwin schreven het boek Lead Yourself First. Zij omschreven ‘solitude’ als “een subjectieve gemoedstoestand waarin de geest, los van input van andere geesten, zelf een probleem verwerkt.” Solitude draait erom dat je echt alleen met je gedachten bent, op een positieve manier. Je hebt dus geen telefoon bij de hand, praat niet met anderen, stuurt niemand een berichtje, zit niet op Twitter, je kijkt zelfs geen tv en leest ook geen boek.

Je kunt geen staat van solitude bereiken als je je tegelijkertijd ook eenzaam voelt. Daarom is het belangrijk om nu aan beide te denken. Het goede nieuws is dat je aan je vermogen tot solitude kunt werken. Dus als je bang bent om lichamelijk alleen te zijn, of als je je zorgen maakt dat het iets over jou zegt als je geen relatie of vriendengroep hebt, is het misschien goed om ‘beter’ te worden in solitude. (Hieronder staat meer informatie over hoe je dat kunt doen.)

Het kan moeilijk zijn om je kwetsbaar op te stellen tegenover anderen, maar dit is het moment om het te doen. We zijn nu letterlijk allemaal kwetsbaar. Je bent absoluut niet de enige persoon die aan het uitzoeken is hoe je je alleen moet zijn, en als je dat aan anderen vertelt, kan dat een enorme opluchting zijn. Het zorgt ervoor dat anderen er voor je kunnen zijn, en de mensen aan wie jij het vertelt zullen zich aangemoedigd voelen om ook over hun eenzaamheid te praten, mochten ze dat voelen.

Je zult versteld staan van hoeveel mensen fijn zullen reageren op zo’n duidelijke gevoelsuiting; veel fijner dan wanneer je op een indirecte manier probeert te laten zien dat je eenzaam bent (“Ik verveel me zo lmao heb al dagen niet meer met iemand gesproken”). Onze behoeften zijn lang niet altijd zo duidelijk als we denken dat ze zijn. Als je het woord ‘eenzaam’ nog niet hebt gebruikt, doe dat dan zo snel mogelijk.

Je bent misschien geneigd om veel tijd op social media door te brengen, waar theoretisch gezien altijd mensen zijn ‘om mee te praten’. Maar passief updates ontvangen en in kleine tekstbrokjes communiceren kost veel tijd en moeite, die je beter kunt besteden aan het verdiepen van de betere, of zelfs relatief nieuwe vriendschappen die je al hebt. Een onderdeel van beter worden in solitude is directer leren omgaan met eenzaamheid, zodat je je op een gegeven moment op je gemak kunt voelen met het alleen-zijn.

Als je je eenzaam voelt, log dan eens niet in op Facebook en stuur geen bericht in een of andere groepsapp. Denk in plaats daarvan aan de twee, vijf of tien mensen die echt belangrijk voor je zijn, en zorg ervoor dat je in de komende tijd geregeld met hen belt of videochat. Die gesprekken mogen ook best kort zijn en hoeven niet over diepgaande of ernstige dingen te gaan om ‘betekenisvol’ te zijn. Het is ook hartstikke prettig om gewoon lekker te geinen met je maten. (En als je daarna nog tijd over hebt voor social media, is dat natuurlijk helemaal super.)

Je statusupdates, insta-stories, tweets en berichtjes staan in de weg van een goede solitude. Hoe meer je online gooit, hoe meer reacties je krijgt, en hoe meer tijd je aan die apps besteedt. Dan ben je dus niet echt alleen met je gedachten, observaties en ervaringen, oftewel: je bent niet in een staat van solitude. Probeer eens een halfuur – of een halve dag – niets de wereld in te sturen. Dat kan een goede oefening zijn om jezelf op je gemak te laten voelen met het alleen-zijn.

Als je het ongemakkelijk vindt om alleen te zijn, komt dat vaak omdat je jezelf niet echt helemaal leuk vindt. Je bent misschien wel bang dat je alleenheid iets zegt over je waarde. Maar als je geen relatie, sterk sociaal netwerk of een fijne familie hebt, betekent dat niet dat je kapot bent of niet geliefd kan worden. Het is nu – meer dan ooit – tijd om jezelf daaraan te blijven herinneren.

Je moet deze duistere gedachten niet helemaal proberen buiten te sluiten, maar je moet ze ook zeker niet tot rust proberen te brengen met goedkeuring van anderen. Probeer er in plaats daarvan achter te komen wie jij nou echt bent. Overtuig jezelf ervan dat jij op een diep niveau goed en heel bent en waarde hebt. Het zal waarschijnlijk niet van de ene op de andere dag gebeuren om op dat punt te komen en te leren genieten van je eigen gezelschap, maar je kunt kleine stapjes in de goede richting nemen.

Begin door zo zacht mogelijk voor jezelf te zijn. Als je negatieve of kritische gedachten krijgt, erken dan ze bestaan, maar blijf er niet in hangen. Neem de tijd om een lijstje maken van je waarden, interesses, prioriteiten, beste eigenschappen en/of recente successen – zelfs als die klein zijn. Het is een enorm cliché, en dat spijt me, maar het is wel effectief.

Je kunt er niet omheen: het vergt oefening om je in je eentje op je gemak te voelen. Ik heb gemerkt dat het helpt om er proactief in te staan: kies er bewust voor om voor een bepaalde tijd met je gedachten alleen te zijn, stel een eindtijd in en begin klein. Dat voelt veel minder overweldigend dan wanneer je plotseling wordt overvallen met alleenheid omdat geen van je vrienden op je berichtjes reageert.

Ik kan je niet vertellen hoe jouw solitudeoefeningen eruit moeten zien, maar ik kan je wel vertellen wat voor mij persoonlijk hielp: mijn telefoon in vliegtuigstand zetten, een timer van een uur zetten en een boek lezen. (Ik weet dat ik hierboven heb gezegd dat een boek lezen niet telt als volledige solitude, omdat je nog steeds input van de wereld krijgt. Maar ik vond het makkelijker om te beginnen met iets wat redelijk uitvoerbaar aanvoelde en me wel tot rust brengt, in plaats van dat ik een volledige, perfecte solitude zou nastreven en onmiddellijk zou opgeven, omdat dat te moeilijk zou zijn.)

Ik wist hoe makkelijk ik afgeleid raak als ik een boek lees, dus ik sprak met mezelf af dat ik geen woorden of verwijzingen op het internet mocht opzoeken. In dat ene uurtje draaide het alleen om mij en het boek. De tijd vloog altijd voorbij en de oefening heeft een positieve invloed op mijn leven gehad: niet alleen las ik meer, maar mijn hersenen hadden ook niet langer het gevoel dat ze in de fik stonden. Na elke sessie voelde het alsof ik weer beter was geworden in het alleen-zijn.

Meditatie is een geweldige manier om je meer op je gemak te laten voelen met solitude (en ik raad de app Headspace ten zeerste aan, als je het ook eens wilt proberen). Het is alleen niet voor iedereen. Als jij geen zin hebt in mediteren, probeer dan een meditatieachtige activiteit te verzinnen die niet zo intimiderend aanvoelt als zitten en niets doen.

Doe iets dat redelijk repetitief is, maar wel plezierig en energiek. Ik maak zelf graag puzzels, borduur en doe aan kalligrafie. Jij vindt misschien schilderen, pasta maken of breien wel leuk. Het idee is om je handen bezig te houden, maar je geest vrij. Als je een achtergrondgeluid nodig hebt, zet dan wat muziek op, maar probeer ander entertainment te vermijden, zoals Netflix, podcasts, etc. Leg je activiteit ook niet vast en deel ‘m niet op social media. Wees gewoon met jezelf.

Je wordt snel horendol als je niet weet wat je moet doen. Dan pak je uit gewoonte je telefoon er maar weer bij, zie je dat je een dm hebt en scrol je voordat je er erg in hebt zo weer 90 minuten door Insta. Je kunt dat makkelijk voorkomen door een lijst op te stellen van dingen die je voor later bewaart en waar je altijd op kunt terugvallen. Los van je solitudeoefeningen kun je denken aan films, podcasts, spelletjes, games en boeken. Vergeet ook niet te sporten en dingen aan je huis te doen. Daarnaast kun je plezier maken met leuke domme shit, zoals een TikTok-dansje instuderen of verdwalen op Wikipedia.

In moeilijke tijden kan het lastig zijn om te onthouden dat je ook basale dingen moet blijven doen, zoals douchen, eten, drinken en bewegen. En het is nog moeilijker als je niemand hebt om tegen je zeggen: “Maat, heb je onlangs nog gegeten?” Stel kalendernotificaties in of zet wekkers om jezelf verantwoordelijk te houden, zodat je je dagelijkse taken gewoon blijft doen.

Het is niet gek of raar om in deze enge tijden dagelijks gebeld of gewhatsappt te worden met de vraag of je nog leeft. Als je dat verlangt van een buurman of iemand anders met wie je niet echt een diepe band hebt, zeg dan tegen diegene dat je heus niet wil dat die persoon jouw emotionele rots in branding is. Je kunt zoiets als dit zeggen: “Ik ben een beetje in paniek omdat ik nu alleen ben, en ik zou me veel beter voelen als ik wist dat iemand een oogje in het zeil hield. Mag ik jou vragen om me te bellen/aan te kloppen/mijn zus te bellen als je een hele dag niets van me hebt gehoord?”

We schreven al eerder over alcoholgebruik tijdens deze pandemie. Mensen gebruiken drank vaak om relaties mee te vervangen of om negatieve gevoelens te verdoven. Misschien ben jij op dit moment ook wel geneigd om meer te drinken. Als dat het geval is, is het misschien een goed idee om bij te houden hoeveel je drinkt en/of even te pauzeren voordat je een slok neemt. Dan kun je je namelijk afvragen waarom je het eigenlijk doet en wat je ermee hoopt te bereiken. En als je nu denkt: als ik daarover na zou willen denken, dan zou ik niet drinken, dan raad ik je ten zeerste aan om even op de link hierboven te klikken.

De hele COVID-19-situatie verandert dagelijks, dus het is lastig om überhaupt iets te plannen. Maar je kunt wel een document maken met ruwe plannen, als je denkt dat het je gerust zou stellen. Die plannen kun je natuurlijk ook bijwerken als dat nodig is.

Dit zijn een paar dingen waar je aan kunt denken: - Zoek uit waar je dichtstbijzijnde ziekenhuis is en noteer het telefoonnummer van de spoedeisende hulp. (Als het je lukt, zoek dan uit waar de ingang van de spoedeisende hulp is. Als je dat niet weet, schrijf dan naast het telefoonnummer dat je dat moet vragen als je belt.) - Als je naar de spoedeisende hulp zou moeten, zoek dan uit hoe je daar komt. Kan iemand je brengen?

- Check of je zorgverzekeringspas in je portemonnee zit. Als je je kaart niet hebt, schrijf dan in ieder geval je zorgnummer en andere details op een papiertje en stop dat in je portemonnee. Er zijn ook veel verzekeringsmaatschappijen die een digitale kopie van je kaart hebben in hun app of op het internet. Maak daar een screenshot van op je telefoon. - Wie kunnen mensen bereiken in geval van nood? Weet iemand in jouw directe omgeving (een buur, een huisbaas, een collega-vriend) ook wie er in geval van nood gebeld moet worden (en omgekeerd)? - Heb je een huisdier waar op gelet moet worden als je in het ziekenhuis ligt? Wie zou daarvoor zorgen? Hoe krijgt diegene je sleutel?

Het doel van zo’n document is om je minder gestrest te laten voelen. Als je het gevoel hebt dat het te overweldigend is om eraan te werken, is het ook helemaal prima om het beetje bij beetje op te stellen, of het even helemaal te laten rusten totdat je je emotioneel weer iets beter voelt.

Alleen zijn als je dat niet wilt zijn is klote. Het is volkomen redelijk dat je zou willen dat alles anders was en je mag ook heus fantaseren over het opzoeken van vrienden en familie. Geef jezelf toestemming om verdrietig en boos te zijn, en wees niet te streng voor jezelf als je het moeilijk hebt. Probeer te onthouden dat dit niet voor altijd is en dat je, zelfs als je alleen bent, niet de enige bent die hiermee te maken heeft.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE US