Het is tijd dat we met yoga ook onze duistere kant omarmen

Yogaleraren staan over het algemeen vrij positief in het leven. Ze brengen je in het reine met jezelf, en benadrukken keer op keer dat je vooral moet doen wat goed voelt. Mijn yogaleraar Tracey is net wat anders. Ze heeft heus wel een opgetogen kant, maar ook een vrij duistere. “Mijn moeder verkocht drugs toen ik een kind was,” zei ze een keer, tot de grote verbijstering van mij en alle vrouwen die in hun gekleurde leggings in het yogazaaltje stonden.

Dit was onderdeel van Traceys dharma-praatje – een manifest van vijf minuten dat ze aan het begin van elke les geeft, waarin ze een boodschap of intentie belicht die we tijdens de oefeningen in gedachten moeten houden. Dit specifieke dharma-praatje ging over empathie en hoe lastig het kan zijn om iemand te vergeven.

Traceys duistere kant gaat verder dan dat ze zulke heftige details over haar familie durft prijs te geven, maar laten we toch even hier beginnen. Zelf heb ik niks met die constante vrolijkheid, het stralende licht en de blinde positiviteit die normaal gesproken bij yoga komt kijken. Yoga is iets dat je ook toepast in je dagelijks leven, en sommige delen van je leven zijn nu eenmaal duister, beangstigend en deprimerend. Soms heb ik helemaal geen zin om als een zonnetje te stralen, maar wil ik gewoon ademhalen en me over mijn treurnis heen zetten, zonder ineen te storten als een nutteloos hoopje misère.

Sinds ik vijf jaar geleden ben begonnen met de lessen van Tracey, vind ik het lastig om yogalessen te volgen van andere docenten, zeker als hun retoriek enkel draait om abstracte concepten van geluk. Nu denk je misschien: maar Raj, de wereld is een berg paardenpoep vol krioelende maden. Waarom kunnen we niet gewoon genieten van een klein uurtje aan pure positiviteit, terwijl we onze handen in de anjali mudra-houding plaatsen en met onze duimen ons derde oog aanraken, zodat we onze prana in iedere vezel van ons bestaan kunnen voelen?

Het enige wat we in iedere vezel van ons verdomde bestaan zouden moeten voelen, is de werkelijkheid. We moeten oog in oog komen te staan met het feit dat ons bestaan op deze planeet behoorlijk complex is. Juist daarom moeten we al onze kanten durven te tonen wanneer we op de yogamat staan – zowel de lichte als de duistere.

Tracey leerde me hoe ik dat kan doen door gewoon te bestaan. Ik ben een van die clichématige gevallen die met yoga begon nadat zijn relatie op genadeloze wijze werd beëindigd. Ik vertelde Tracey dat ik naar haar lessen kwam om mezelf te helen, mijn lichaam te trainen en als een gek te mediteren, in de hoop dat ik wat extra endorfine zou aanmaken en iets aan dat vreselijke gevoel kon veranderen. Tracey vertelde me niet dat alles goed zou komen. In plaats daarvan leerde ze me uitdagende oefeningen, ademhalingstechnieken en dharma-regels, waarmee ze liet zien dat je ook zonder probleem met je innerlijke duisternis kunt leren leven.

Niets aan de lessen van Tracey is zachtaardig – op de savasana na dan misschien. Als je houdingen aanneemt die in het begin niet bijzonder moeilijk lijken, maar je vijf langzame ademhalingen later het gevoel geven dat je nog liever sterft, worden zowel je lichaam als je geduld althans op de proef gesteld. Ze is heel open over haar leven, en heeft onder andere verteld hoe ze ontsnapt is aan een ontvoering, hoe ze is gescheiden van haar vrouw en hoe het haar lukte om van een slopende verslaving aan opioïden af te komen. Ze praat in de les over de protesten in Baltimore, in het zuiden van Amerika, terwijl de meeste bevoorrechte mensen normaal gesproken hun ogen sluiten voor dit soort dingen. Tracey verkiest de onverbloemde werkelijkheid boven de schone schijn, en dat zie je in al haar lessen terug.

Ik zal je niet vervelen met details over de essentie van yoga en wat het zou moeten zijn – waar het precies vandaan komt is ook niet helemaal zeker. Maar wat ik wel duidelijk wil maken, is dat de westerse kijk op yoga een met poedersuiker bestrooid positiviteitsfestijn is. De helft van de tijd is dat heel fijn, maar ik heb er niets aan wanneer ik in de wielhouding hang en me moeizaam op mijn ademhaling probeer te concentreren, terwijl mijn gedachten afdwalen naar de man die vorig jaar vlak voor mijn neus zelfmoord pleegde. Soms val je nu eenmaal om wanneer je in een ingewikkelde houding staat, waardoor het je nét niet lukt om dat licht uit je hart te laten stralen. Op die momenten kan het best nuttig zijn om je duisternis een beetje te omarmen.

Mijn yogaleraar is een gothic en rookt soms. En hoewel ze zich bezighoudt met haar gezondheid, heeft ze een hekel aan onzinnige wellnessproducten. Ze lacht niet veel, maar haar houding is bedachtzaam en weloverwogen. Ze leerde me hoe ik een opkomende paniekaanval kan temmen door in child's pose te zitten, in te ademen op “ik ben” en uit te ademen op “in orde”. Voor mij draait de child's pose ook helemaal niet om perfectie, zonneschijn en rust. Het is een houding die staat voor overgave en overlevingsdrang. Het enige wat je kunt zien wanneer je in die houding ligt opgerold, is de duisternis waarvan je weet dat je eraan kunt ontkomen, wanneer je daar zelf klaar voor bent.

Volg ons op Facebook voor meer gezondheidsverhalen en advies voor onvolmaakte mensen.