Als de seks geweldig is maar samen slapen voor geen meter werkt

Volgens experts is 35 tot 40 procent van de koppels 'slaapincompatibel'. Betekent dit dat deze relaties gedoemd zijn?

Als iemand die aan insomnia lijd, val ik niet echt makkelijk in slaap – ik dwing mijn lichaam tot bewusteloosheid door middel van routine, hulpmiddelen en medicijnen. Een slaapmasker, oordoppen en slaaptabletten zijn een vereiste. Idealiter ga ik naar bed rond middernacht en val ik zo laat mogelijk in slaap. Hoe mijn geliefde naast me moet liggen? Hij moet me vooral niet aanraken. Iedere slaperige poging tot knuffelen haalt me uit mijn duurbetaalde en zeldzame slaapuurtjes.

Mijn vriend is iemand die meteen in slaap valt en heel veel van knuffelen houdt. We maken grapjes over dat hij een tweede vriendin moet nemen – niet voor de seks, maar voor het lepeltjelepeltje liggen. "De seks is fantastisch, maar mijn samen-slaapbehoefte wordt totaal niet bevredigd," zei hij eens.

Volgens deskundigen zijn wij niet de enigen. "Ik zou zeggen dat minstens 35 tot 40 procent van de stelletjes in hun slaap niet echt een goeie match zijn, niet compatibel," zegt slaapspecialist Dr. Michael Breus, schrijver van The Power of When. Hij ontwierp een vragenlijst om je chronotype (slaappatroon) te bepalen. "Match.com zou een onderdeel moeten hebben waar je antwoorden geeft over slaap; je zou een slaapscore moeten hebben."

"Ik had een lat-relatie en we hadden compleet verschillende slaapschema's, dat verpestte min of meer onze tijd samen," zegt Christina tegen Broadly. "Ik word wakker om zeven uur 's morgens en ga om tien uur 's avonds naar bed, terwijl mijn ex wakker blijft tot drie of vier uur 's ochtends en pas opstaat rond het middaguur. We moesten ver reizen om elkaar te zien, maar de uren dat we samen wakker waren, werden steeds minder en we verveelden ons allebei als de ander sliep."

Dr. Breus legt uit dat de wereld niet verdeeld is in alleen vroege vogels en nachtbrakers – er zijn vier verschillende chronotypes: dolfijnen, of lichte slapers die vaak aan slapeloosheid lijden; leeuwen, of ochtendmensen; beren, wiens biologische klok min of meer de zon volgt; en wolven, die graag tot laat wakker blijven. "Als je kijkt naar de vier typen, is het soms makkelijk om met een van deze mensen te slapen en soms ook niet, dat hangt af van waar jij genetisch staat."

Naast de chronotypes kunnen persoonlijke voorkeuren je ook in de weg staan. Tenzij je houdt van 'platonische' volwassen slaapfeestjes, is de kans groot dat je eerst seks hebt voordat je letterlijk met iemand naar bed gaat. We praten zelden over de potentiële slaapverschillen: tv aan of uit? Hoe zit het met muziek en walvisgeluiden? Welke kant van het bed? Knuffelen of raak me verdomme niet aan? Extra dekens? Matrastype? Mogen de huisdieren op het bed of ben je een dierenhatende sociopaat? En dan hebben we het nog niet eens over snurken gehad.

Concurrerende snoozeschema's kunnen ertoe leiden dat de ene partner slaap kwijtraakt en de gevolgen onder ogen moet zien, die de problemen van het slaapconflict kunnen verergeren. "De persoon die minder slaap krijgt wordt getergd, omdat die van slaap beroofd wordt," zegt Dr. Breus. "Ik heb meer huwelijken gered door me als slaapdokter met deze kwestie bezig te houden, dan ik ooit zou kunnen als ik een relatietherapeut was geweest." En dan heb ik het niet eens over het feit dat is aangetoond dat slaaptekort een negatief effect heeft op je libido.

Toch hoeven slaapproblemen niet te betekenen dat je relatie gedoemd is te mislukken – het gaat erom hoe je ermee omgaat. "Slaappatronen zijn een microkosmos voor andere onderdelen van de relatie waar mensen in verschillen. De grote vraag is: hoe los je een probleem op dat onoplosbaar voelt?" zegt Dr. Michael Aaron, sekstherapeut en auteur van Modern Sexualitiy: The Truth about Seks and Relationships. Aaron benadrukt dat de relatie niet kapot gaat door die onverenigbaarheid, maar door de onwil om zulke verschillen te accepteren en eraan te werken.

Terwijl onze cultuur ons leert dat de ochtendstond goud in de mond heeft, en ons keer op keer vertelt dat het door persoonlijke verandering heel makkelijk is om hetzelfde slaappatroon te krijgen, ligt het niet zo simpel. Zoals vastgesteld met de ontdekking van het slaapgen hPer2 in 2001 worden onze slaapgewoonten vooral genetisch bepaald, hoewel milieu en leefstijl ook factoren zijn. "Omdat het genetisch is, is er niet zoveel ruimte voor verandering," geeft Dr. Breus toe. "Mensen vragen vaak: hoe moet ik mijn chronotype hacken? Dat kan wel, maar dan moet je iedere dag tegen je genen vechten. Dat betekent dat je lichttherapie moet gebruiken, melatonine en cafeïne moet slikken in een bepaalde volgorde om jezelf te veranderen van een ochtendmens in een nachtuil," zegt hij, eraan toevoegend dat consistentie de sleutel is in het bereiken van een nieuw slaappatroon.

Er zijn ook culturele factoren die we in overweging moeten nemen. Veel slaapschema's zijn afhankelijk van je beroep en weinig mensen hebben de luxe om een carrière te kiezen op basis van wanneer je wil opstaan. Renee werkt in de horeca en haar partner, met wie ze nu anderhalf jaar samen is, is muzikant. "Ik ga tussen twaalf en drie uur 's nachts naar bed, maar mijn partner slaapt van zes uur 's morgens tot in de middag. Hij drinkt zijn eerste kopje koffie rond vier uur 's middags. Op vrije dagen dwong ik mezelf langer uit te slapen, omdat hij nog lang niet wakker zou worden," zegt ze. Terwijl Renee tegenwoordig een slaappatroon probeert aan te nemen dat beter bij haar partner past, heeft Christina uiteindelijk besloten dat ze beter bij iemand anders past. "Ik ben nu met iemand samen die hetzelfde patroon heeft als ik, en dat is een stuk beter," zegt ze.

Persoonlijk is het voor mij geen optie om te veranderen in een ochtendmens om bij het ritme van mijn partner te passen. Ik lijd aan genetische slapeloosheid – nadat ik een hele week niet had geslapen, gaf ik toe aan de magie van de farmaceutica. Maar ik zal m'n partner ook niet aan de kant schuiven omdat hij die gelukkige klootzak is die om negen uur 's avonds op de bank in slaap kan vallen terwijl hij televisie kijkt. Als zo'n directe verandering geen optie is, zijn volgens artsen scholing en compromissen van belang. "Verdiep je in de genetische principes. De eerste stap is je wederzijds goed inlezen," zegt Dr. Breus.

Voor sommige stelletjes is een paar nachtjes in de logeerkamer tukken de enige oplossing. Voor de meesten van ons is zo'n regeling financieel onmogelijk, maar als je wakker wordt en je vindt je partner op de bank, komt dat waarschijnlijk niet omdat je luizen hebt. Hij had gewoon even een knusse plek nodig om ongestoord te kunnen slapen. Als het samen slapen voor jullie als stel wel belangrijk is, dan stelt Dr. Breus lezen voor, of als je partner door het geluid heen kan slapen, kun je ook in bed tv kijken.

Omdat ik zelden of nooit in zijn armen in slaap val, kwamen mijn vriend en ik tot een compromis: ik lees liever naast hem in bed dan in een andere kamer, en hij is er eindelijk van overtuigd dat mijn behoefte om in te slapen niet betekent dat ik van nature lui ben. "Je wordt nooit een knuffelaar als je een hekel hebt aan knuffelen," zegt Dr. Aaron. "De uitdaging is: hoe gaan mensen met verschillende genetische eigenschappen, persoonlijkheden, slaapritmes en behoeften als een team aan de slag om er een succes van te maken?"