We moeten het even hebben over RTL Boulevard en burn-outs

Ik kijk zelden naar RTL Boulevard. Niet uit principe, maar gewoon omdat ik liever andere dingen doe. Als een collega me gisteravond niet had gewezen op het optreden van duo Peter R. de Vries en Marc van der Linden, was hun slecht geïnformeerde gegiechel over burn-outs onder jonge mensen me ontgaan. Dat was jammer geweest, want ik maak me vlak voor het weekend graag nog even druk over de zelfgenoegzaamheid van twee oudere witte mannen.

Wat gebeurde er?

Meerdere Nederlandse vloggers, waaronder recentelijk Bibi Breijman, hebben een burn-out of lopen daartegen aan. Alarmbellen gaan af op de redactie van RTL Boulevard: vloggers zijn populair, je hoort veel over burn-outs tegenwoordig, hier zit een onderwerp in.

Het programma nodigt de vaste expert, psychologe Kelly Weekers, uit om te vertellen over burn-outs bij jonge mensen. Helaas zitten ook Statler en Waldorf in de studio. Zij onderbreken elke poging die Kelly doet om het onderwerp helder uit te leggen met het luid getetter van vooroordelen over burn-outs. Als je als twintiger namelijk zo overspannen raakt dat je een burn-out hebt, is dat kennelijk vooral iets om smakelijk over te lachen en ondoordachte opmerkingen over te maken.

"Krijgen jullie ook paniekaanvallen voordat je op moet?", lacht de misdaadverslaggever guitig. "Waarom zouden we hier niet lacherig over doen? Ze kiezen hier toch zelf voor," knikt de Koningshuisexpert zeer ernstig. Hun diagnose voor Bibi en andere jongeren met een burn-out: aanstelleritis. Stop dan gewoon met werken. Kies een ander beroep. Psychologe Kelly doet gruwelijk haar best. Het is bewonderenswaardig hoe kalm ze blijft, maar uitpraten mag ze niet. “Maar Kelly, je gaat één stapje voorbij. Kijk…" Ome Marc legt het je wel even uit. (Kijk het fragment hier terug)

Waarom is dit erg?

Behalve dat lacherig doen over een serieuze aandoening niet zo sympathiek is, bagatelliseer je daarmee de belangrijkste beroepsziekte van Nederlanders voor een hele generatie werknemers. Dit terwijl, zoals Weekers ook opmerkt, er al veel vooroordelen bestaan over burn-outs.

Je krijgt een burn-out namelijk niet alleen door knetterhard te werken. Er zijn veel stressfactoren in je leven die kunnen bijdragen aan de ziekte, zoals problemen in je privéleven. Ook worden de symptomen niet door iedereen serieus genomen. De klachten van een burn-out zijn aanzienlijk ernstiger dan een weekje huilend op de bank liggen en kunnen op langere termijn ook voor andere, minder goed te behandelen problemen zorgen. En belangrijk: iedereen kan een burn-out krijgen, jong én oud.

Het aantal meldingen van burn-outs stijgt in Nederland, ook onder jonge mensen. Dat ligt niet alleen aan veranderende vormen van stress, een toenemende werkdruk of een verschuivende werkbelasting, maar ook aan meer bewustwording rond de ziekte. Dat laatste is op zich positief, want een burn-out die te lang onbehandeld blijft kan leiden tot geestelijke aandoeningen zoals een depressie of een paniekstoornis.

Nou mag het geen verrassing zijn dat Peter en Marc voorbijgaan aan deze feiten. Het gaat om een onderwerp waar ze niets van weten, en om een doelgroep waar ze zich niet mee kunnen identificeren. Dat werd ook niet van ze verwacht, maar als je niks te melden hebt, houd dan ook je mond. Ze zijn een beetje als die aangeschoten oom op een verjaardagsfeestje: hij slaat je iets te hard op je schouders, geeft hoofdschuddend een mening waar je niet om hebt gevraagd, neemt een flinke teug van z’n biertje, en klaagt over een gebrek aan respect voor de hardwerkende man.

De twee mannen bij RTL Boulevard hebben alleen een aanzienlijk groter publiek voor het spuien van hun vooroordelen. Daarmee voeden ze potentieel het idee dat je je moet schamen als je een burn-out hebt, en al helemaal als je jong bent. Onbegrip vanuit de omgeving is niet bevorderlijk voor het herstel van iemand met een burn-out. En nog erger, mensen die hun uitspraken daadwerkelijk serieus nemen, zullen misschien minder geneigd zijn signalen van een burn-out te herkennen.

Op Twitter waren de reacties op het item dan ook niet mals. Die ophef is begrijpelijk. Maar ondanks dat de discussie in RTL Boulevard om meerdere redenen respectloos was, en de hermontage waarin Bibi’s vlog werd behandeld tenenkrommend was (ook al ben je geen fan van haar), is de aandacht voor burn-outs en de discussie online niet slecht. Ik geloof optimistisch dat dit uiteindelijk leidt tot meer en niet tot minder begrip. Bovendien bleven de mensen die tegengas gaven aan de heren, waaronder presentatoren Luuk Ikink en Marieke Elsinga, kalm, inhoudelijk bij de les en weerlegden zij ongefundeerd geouwehoer met argumenten – als ze de kans kregen.

Wat ik daarom eigenlijk nog het pijnlijkst vind, is dat de twee zonder scrupules een generatiekloof lijken aan te wakkeren. Een generatiekloof waarbij in dit geval middelbare mannen zich op basis van uitsluitend persoonlijke ervaring en onwetendheid laatdunkend uitlaten over reële en ernstige problemen zodra het twintigers betreft. Dat is wél schadelijk voor een discussie en zorgt juist voor onbegrip. Respect komt toch van twee kanten, ome Peter? Gelukkig hebben we Fred van Leer nog.