Langs bij de oliebollenkramen die het AD vorig jaar een vette onvoldoende gaf

Morgen ben je waarschijnlijk net als ik continu de site van het AD aan het refreshen. “Wanneer komen de uitslagen van de oliebollentest nou eens online?”, schreeuw je door het huis. Met collega’s heb je pooltjes gemaakt, je luistert podcasts vol bolanalyses en beneden draait de motor alvast stationair om bij bekendmaking volgas naar de lekkerste oliebol van het land te scheuren. Het is dubbel feest, want de smaaktest wordt dit jaar voor de 25e keer gehouden. Dat is het dagblad zelf ook niet ontgaan en daarom pakken ze flink uit door maar liefst 250 verkooppunten te bezoeken. Dus: meer kanshebbers, een dikkere krant en – niet onbelangrijk – meer oliebollen voor de redactie van het AD. Deze editie kan niet meer stuk, zou je denken.

Natuurlijk was er zoals elk jaar ook weer gedonder. AD-hoofdredacteur Hans Neijenhuis stuntelde tijdens een aflevering van Jinek toen hij niet op de hoogte was van de testmethoden. Als een kat in het nauw begon hij vervolgens maar oliebollenbakkers te beledigen. Later krabbelde-ie terug en besloot de krant alleen de 75 beste kramen te publiceren dit jaar. Maar dat was nog niet alles. Op het Overwinningsplein in Groningen gooide oliebollenbakster Grietje Kooistra roet in het eten. Niet over haar appelbeignets, maar Kooistra vormde wel smetje op het AD-oliebollenfestijn. Ze ratste haar gebakken bollen uit de auto van de keurmeester om te voorkomen dat haar deegwaar aan de test zou worden onderworpen. De slechte beoordeling die ze vorig jaar had gekregen was voor haar het probleem niet. Het was het commentaar van de jury. “Vettig aanvoelend bolletje, prima geschikt om een fietsketting mee te smeren,” zo oordeelde het testpanel in 2016. Ik dacht altijd dat vakbekwame fijnproevers met haarnetjes op dubbelblind onderzoek deden naar deze traditionele Hollandse delicatesse. Maar het lijkt meer op de zoveelste variant op Idols.

Ik kan me het goed voorstellen dat het knap lullig is om zulke commentaren te lezen, terwijl je net je ziel en zaligheid in de frituur hebt gegooid. Bovendien hebben gebakkraamhouders nooit de kans om te reageren op de verwijten. Daarom ging MUNCHIES langs drie gebakkramen die door het AD in 2016 slecht beoordeeld zijn om wederhoor te halen.

Gerda en Cita Herskens
Hollandse Gebakkraam Henskens, Eendrachtsplein, Rotterdam
Bezocht op vrijdag 8 december

Oordeel AD in 2016
Cijfer: 3,5
“Kleffe, flauwe hap met overheersende gistsmaak. Amper vulling. Het beeld van Kabouter Buttplug voor de kraam brengt je op een idee waar je deze oliebol kunt opbergen.”

Tekst gaat verder onder de foto.

MUNCHIES: Was het beeld van Kabouter Buttplug vorig jaar besmeerd met de oliebollen?
Gerda: Nee hoor, de mensen vonden de oliebollen lekker en aten ‘m keurig op. Het plein is helemaal schoon gebleven.

Dus het slechte commentaar heeft niet geleid tot minder klanten?
Gerda: Laat die krant maar schrijven, joh. Maakt ons niet uit, de mensen komen toch wel. Denk je nou echt dat mensen een uur gaan reizen alleen maar om een oliebol te eten? Uiteindelijk ga je gewoon naar de kraam om de hoek.

Maar is die bol van jullie echt zo slecht?
Gerda: Wij maken hartstikke lekkere oliebollen. Hier probeer maar (Gerda reikt een oliebol aan). We hebben wel vaker in de test gestaan. Soms met een goede beoordeling, soms met een slechte. Het recept is altijd hetzelfde gebleven dus dan klopt er duidelijk iets niet met die test. Volgens mij is het allemaal niet zo betrouwbaar. Er was toch ook al zo’n gedoe met haringtest van het AD?

Cita: We zijn een echt familiebedrijf. Wij zijn tweeling en staan al sinds 1964 samen in de kar. Als je een slechte oliebol bakt, hou je het niet zo lang vol hoor.

Ik moet eerlijk zeggen, dit is lekkerste oliebol die ik dit jaar gegeten heb.
Cita: Kijk daar doen we het voor. Ieder mag zijn mening hebben natuurlijk, je mag hem best niet lekker vinden. Maar hoe ze erover schrijven is zo sensationeel en negatief. Wij doen toch gewoon onze stinkende best. We moeten ook gewoon een boterham verdienen.

Tekst gaat verder onder de foto.

Jordy Bakker
Hollandsche Gebakkraam H.J. Bakker, Floridaplein bij winkelcentrum Schalkwijk, Haarlem
Bezocht op donderdag 21 december

Oordeel AD in 2016
Cijfer: 1
“De laatste plaats. En wat staat er in grote letters op de kraam KWALITEIT IS ONZE RECLAME. Iemand met een beetje gevoel voor humor wordt daar toch heel vrolijk van? Weg hier!”

MUNCHIES: Vorig jaar eindigde je op de allerlaatste plek. Was dat erg pijnlijk?
Jordy: Een slechte score maakt mij opzich niet zoveel uit, maar om echt allerlaatste te staan is niet leuk. Dan val je op. Ik werd gebeld door kranten en er stonden cameraploegen voor de kraam. In het begin was de aandacht leuk, maar je bent er gauw klaar mee.

Heb je iets gedaan met het jurycommentaar? Het recept aangepast?
Als ik zou twijfelen aan mijn eigen bol dan zou ik hem wel veranderen. Maar deze is gewoon hartstikke prima. Rond het jaar 2000 heeft deze oliebol een keer op de tweede plek gestaan.

Tekst gaat verder onder de foto.

Dat is inderdaad opvallend. Waarom ben je vorig jaar zo laag geëindigd, denk je?
In het AD stond dat twaalf oliebollen 8 euro kosten, maar dat moeten tien bollen zijn. Dus zijn ze wel bij de goede kraam geweest denk ik dan. Hoe ze eruitzien is bij de test ook belangrijk. Kijk, die van mij zijn niet mooi rond zoals het AD dat graag wil, maar ik vind het veel belangrijker hoe ze smaken.

Hoe ze eruitzien is belangrijk om hoog te eindigen?
Ze letten op van alles. Ik weet wel hoe je hoog kan eindigen. Je moet dik beslag maken en op hoge temperatuur bakken. Dan slaan ze dicht, zoals dat heet. De bol is daardoor zwaarder en minder vettig. Maar zelf houd ik daar niet van. Als ze warm zijn ze te eten, maar na een uurtje of twee echt niet meer.

Wat zijn je verwachtingen voor dit jaar in test?
O, ik weet het al. Ik kreeg van de week een brief met de uitslag. Dit jaar sta ik ergens in de middenmoot. Prima, toch?

Tekst gaat verder onder de foto.

Nick albers
Hollandsche Gebakkraam Albers, Ophelialaan, Aalsmeer
Bezocht op donderdag 21 december

Oordeel AD in 2016
Cijfer: 4
“De smaak valt eigenlijk best mee, maar het gaat erom ook de laatste verbeterslagen te
maken. Minder kaneel, betere structuur, mooiere korst en je hebt een topbol.”

MUNCHIES: Het is best rustig hier. Heeft dat te maken de slechte uitslag van vorig jaar?
Nick: Nee, na Kerst begint de echte drukte. Nu komen mensen vooral langs om even een bol te proeven. Pas tegen Oud en Nieuw doen ze de grote bestellingen.

In Groningen probeerde een vrouw te voorkomen dat haar oliebollen getest werden, omdat ze het negatieve commentaar van test beu was. Begrijp je dat?
Je moet er wel tegen kunnen. Ik sta daar zelf wat nuchterder in, maar als ik bijvoorbeeld zou lezen dat het hier zou stinken, zou ik dat ook niet leuk vinden. Mijn commentaar was eigenlijk heel mild en dat zou je niet verwachten als je maar een vier krijgt.

Tekst gaat verder onder de foto.

Ze hadden alleen een paar verbeterpuntjes. Heb je daar naar geluisterd?
Het recept is hetzelfde gebleven. Dit jaar heb ik een 7,5 gekregen. Het blijft dus een loterij.

Dat is een mooie beoordeling, gefeliciteerd! Nog theorieën waar die 4 dan vandaan komt?
Als het koud is, wordt je beslag dikker. Het gist kan dan niet goed rijzen, waardoor je bol minder luchtig wordt. Het was een koude dag toen ze de bollen kwamen halen.

Ik dacht altijd dat het mystery shoppers waren die de oliebollen verzamelen. Jij herkende ze?
Ik heb mezelf opgegeven. Dan weet je welke dag ze komen.

Dus die dag heb je extra je best gedaan?
Je moet altijd je best doen.