FYI.

This story is over 5 years old.

eetstoornis

Tijdens zo'n eetbui eet ik tot ik kotsmisselijk ben, en een uur later weer

Jody vecht tegen een eetbuistoornis.

Jody (28) heeft Binge Eating Disorder (BED). Ze heeft periodes waarin ze oncontroleerbare eetbuien heeft. Ze compenseert dit later niet door tijdelijk minder te eten, waardoor ze de laatste jaren steeds is aangekomen. Tijdens deze eetbuien blijft het niet bij die ene zak chips. Vaak eet ze hoeveelheden waar een ander al lang misselijk van was geworden.

"Vanaf mijn achttiende zit ik al niet lekker in mijn vel, achteraf bekeken had ik toen al af en toe een eetbui. Zo ging ik in mijn examenweek samen met een vriendin bijna dagelijks naar de supermarkt. Dan haalden we allemaal lekkere dingen en zeiden tegen elkaar: 'Stel dat er iemand kijkt, dan zeggen we gewoon dat we een feestje hebben.' Op die manier konden we de hoeveelheid eten 'goedpraten'.

Advertentie

Het was nog erg onschuldig, maar op dat moment begon ik mijn troost in eten te zoeken. Als destijds iemand uit de klas bijvoorbeeld een opmerking maakte dat mijn haar pluisde, maakte dat me erg onzeker. Ik deed dan alsof het me niet raakte en hield de schijn op. Maar bij thuiskomst ging dat masker af en wist ik niet hoe ik met die spanning en onzekerheid om moest gaan. Dat was het moment dat ik een eetbui had.

"Toen ik in een paskamer in de spiegel keek, wilde ik in huilen uitbarsten. Ondertussen dacht ik: wat zal ik dalijk eens gaan eten?"

Lange tijd gaf ik niet toe dat ik eetbuien had. Nadat ik weer was aangekomen, vond ik wel dat ik moest afvallen en dat deed ik dan ook door te ‘crashen’. Bijvoorbeeld voor de bruiloft van een vriendin. Ik at dan een tijdje minder koolhydraten en verving maaltijden door shakes. Ik verloor vijftien kilo in drie maanden tijd, maar na de grote dag 'mocht' ik weer en verloor ik opnieuw de controle. Ik kon niet op een gezonde manier omgaan met eten, het was alles of niets en daardoor kreeg ik eetbuien. Met als gevolg dat ik in no-time die vijftien kilo plus vijf tot tien kilo extra aankwam.

Een tijdje geleden, toen ik in een paskamer een broek stond te passen, keek ik in de spiegel en wilde ik het liefst in huilen uitbarsten. Ik keek naar mezelf en zag ineens wat al dat eten met me had gedaan, hoe erg ik was aangekomen. En terwijl ik dat tot me door liet dringen, zette ik mijn masker weer op en dacht ik: wat zal ik dadelijk eens gaan eten?

Advertentie

Dat is precies hoe ik mijn eetbuistoornis zou omschrijven. Aan de ene kant zie ik wat het met me doet: ik ben in totaal zo’n 40 kilo aangekomen door eetbuien en ik ben bijna geobsedeerd door eten. Ik wil dat niet meer, maar aan de andere kant wil ik het eten niet loslaten. Met eetbuien hoef ik niet te voelen dat ik eigenlijk somber, eenzaam en verdrietig ben. Eten is mijn comfortzone geworden: het is mijn veilige plek. Ondertussen ben ik niet gelukkig en weet ik dat ik geen gezonde relatie heb met eten. Ik zie het als een strijd tussen twee stemmen: het duiveltje en het engeltje. Het engeltje vertegenwoordigt mijn eigen stem en mijn eigen geluk. Het duiveltje staat voor de eetbuistoornis.”

In Nederland hebben zo’n 160.000 mensen een eetbuistoornis. Dat is bijna dertig keer zo veel als het aantal mensen dat anorexia heeft en zeven keer zo veel als het aantal mensen met boulimia. Een eetbuistoornis is moeilijker te signaleren dan bijvoorbeeld anorexia, omdat overgewicht minder vaak reden is om aan de bel te trekken dan sterke vermagering. Daarnaast is de scheidslijn tussen ‘gezonde trek in iets lekkers’ en ‘dwangmatige trek in iets lekkers’ erg dun.

Jody: “Toen ik rond mijn 21e ging samenwonen, merkte ik dat de drang naar eten groter werd. ’s Avonds aten mijn toenmalige vriend en ik wel eens een handje chips, waarna hij de zak weer weglegde. Ik kon dat netjes volhouden, maar ondertussen had ik stiekem eetbuien als ik alleen thuis was. Hij wist hier niets van, maar hij wist wel dat ik altijd bezig was met eten en pogingen deed om af te vallen. Mijn eetbuistoornis kreeg nog meer ruimte toen de relatie uitging. Ik werkte parttime waardoor ik vaker alleen thuis was en had meer geld tot mijn beschikking dan toen ik nog studeerde. Als ik ’s avonds niks in huis had en de supermarkt was al dicht, dan liet ik soms eten bezorgen of ging ik naar de Mac. Eigenlijk schaamde ik me, maar de drang naar eten was te groot.”

Advertentie

Waar iedereen weleens trek heeft in iets lekkers en zichzelf soms te buiten gaat, eten mensen met BED vaak tot ze niet meer kunnen. "Eigenlijk eet ik tijdens zo’n eetbui tot ik kotsmisselijk ben en alleen nog maar in bed wil liggen. Ik sla geen maaltijden over, dus na het avondeten kan al snel een eetbui volgen. Ik stop pas met eten totdat ik mentaal voldaan ben en ik dus propvol zit. Of ik wacht een uurtje en daarna ga ik door met eten. Het voelt voor mij echt alsof ik compleet de controle verlies.

"In de loop van de middag begon dat stemmetje te knagen: ik wilde eten. Dan zou het stemmetje pas stil zijn en voelde ik me even heel gelukkig"

Toen ik besefte dat ik mijn eetstoornis niet alleen kon overwinnen, besloot ik aan de bel te trekken. Ik wilde zo graag herstellen en stond regelmatig op met het voornemen om er nu écht mee te stoppen. Dan at ik netjes mijn ontbijt met de gedachte dat vandaag alles anders zou worden. Maar dan begon in de loop van de middag dat stemmetje weer aan me te knagen: ik wilde eten. Dan zou het stemmetje pas stil zijn. Op een gegeven moment moest ik daar dan aan toegeven en dan voelde ik me even heel gelukkig, een paar uurtjes, totdat ik stopte met eten. Dan ging ik vervolgens naar bed, waar ik wakker lag door maagzuur en dacht 'dit wil ik niet meer'. Maar de volgende ochtend begon het weer van voor af aan.

Ik weet nog dat ik aan een vriendin vertelde dat ik nog een laatste keer zelf ging proberen om van mijn eetstoornis af te komen. Ze zei dat ik niet minder waard was als ik alsnog hulp zocht en vroeg me waarom ik dat niet deed. Tegelijkertijd speelde bij mij ook de angst dat ik niet zelf van mijn eetstoornis af zou komen: een van mijn angsten was en is dat ik over vijf jaar nog steeds in hetzelfde schuitje zit.

Advertentie

Dat was het moment dat ik hulp ging zoeken. Via de huisarts kreeg ik een doorverwijzing naar een psycholoog en diëtiste. Mijn ouders hielpen me al eerder door mijn uitgaven te controleren, om te voorkomen dat ik eetbuivoedsel zou kopen. Maar ik smokkelde hiermee door op andere manieren aan geld te komen. Sinds oktober beheren zij ook mijn pinpas en controleren zij, elke keer dat ik boodschappen heb gedaan, mijn bonnen. Dat is moeilijk, maar het zorgt er wel voor dat ik niet kan toegeven aan eetbuien.

Herstellen is zwaar: op sommige momenten doe ik alles om te kunnen snoepen. Ik heb al een paar keer huilend en smekend bij mijn ouders aangeklopt, of ik mijn pinpas mocht om voor ‘één laatste keer’ iets lekkers te kopen. Het helpt dat ze streng zijn. En het betekent niet dat ik nooit meer iets lekkers mag: volgens mijn diëtiste is het juist goed om af en toe wat te cheaten, zodat die drang naar grote hoeveelheden zoetigheid niet zo groot wordt. Ik heb nu kleine verpakkingen in huis en ik maak gezonde alternatieven zoals bananenbrood en havermoutkoekjes. Het komt voor dat ik dat allemaal in één keer op eet. Dan eet ik alsnog minder dan tijdens een ‘echte’ eetbui, maar de gedachte erachter is hetzelfde, en die is verkeerd.

Het duurt lang, maar ik mag ook niet verwachten dat iets dat tien jaar de tijd heeft gehad om zich te ontwikkelen, in een half jaar verdwenen is. Het is een proces waarbij ik vooral eerlijk tegen mezelf moet zijn. Ik moet leren om op een andere manier met mijn gevoelens om te gaan, zonder het telkens weg te willen eten. Door mijn probleem openbaar te maken op mijn blog heb ik een stok achter de deur. Ik was de blog begonnen om mijn gewichtsverlies te delen, maar ik ben er nu achter dat van een eetverslaving af komen veel meer inhoudt dan alleen gewicht verliezen. Op mijn blog kunnen mensen mijn hele reis volgen. Ik deel niet alleen de leuke momenten en successen, maar ook de moeilijkere momenten. Dat is tenslotte realistischer dan alleen een succesverhaal. Al kan ik maar één iemand het gevoel geven dat hij of zij niet alleen is en dat het mogelijk is om te herstellen.

Mijn drang naar eten was op sommige momenten sterker dan de drang naar een fijn en gezond leven, wat dat betreft lijkt mijn eetbuistoornis op een verslaving. Iemand zei laatst tegen mij: 'Als je een alcohol- of drugsverslaving hebt, dan moet je daar helemaal mee stoppen. Maar jij hoeft helemaal niet te stoppen met eten. Jij mag af en toe nog toegeven aan die verleiding en lekker snoepen, als het maar niet meer in die mate is die je gewend bent.' Zo positief probeer ik het ook te zien. Ik mag nog wel genieten van eten, alleen niet meer om mezelf 'beter' te voelen.

Sinds een paar weken ben ik in behandeling bij een gespecialiseerde tweedelijns GGZ-instelling die zich richt op verslavingen, eetstoornissen en andere psychische zorg. Ik heb al een tijdje geen eetbuien meer en het lukt me best om dat ene schaaltje chips te pakken en de rest van de zak weg te leggen. Mijn herstel is nu het belangrijkste. Om zowel lichamelijk als mentaal gezond en gelukkig te worden.

Maar er zijn ook dagen dat het duiveltje in mij aanwezig is. Dat is vaak ‘s avonds, dan zit ik na een lange dag vol van alle indrukken en zou ik die spanning het liefst willen verlagen door te eten. Dan zou ik oprecht niets liever willen dan op de bank zitten, met de tv aan en met eten naast me. Ik hoop dat ik de stem van dat duiveltje steeds zwakker kan maken, met de hulp die ik krijg. Zodat ik in de nabije toekomst een gezonde relatie met eten ontwikkel. Dat ik kilo’s verlies, maar vooral dat ik geestelijk gezonder word. Dat ik makkelijker voor mezelf kan kiezen en geen eetbuien meer nodig heb om me beter te voelen."

Tonic is de nieuwe site over gezondheid van VICE. Volg ons op Facebook