FYI.

This story is over 5 years old.

Ik vraag dit voor een vriend

Vallen je tanden er echt uit als je te veel speed snuift?

We vroegen het een verslaafdentandarts, want die bestaan.
Foto via botazsolti/Getty

Het scenario

Het festivalseizoen is in volle gang en een nakkie speed kan je net dat extra beetje energie geven dat je nodig hebt om het einde van het blokkenschema te halen. Een van je festivalmaten doet zich echter met groter enthousiasme dan de rest tegoed aan het goedkope pepmiddel. Dat baart je zorgen, want de echt problematische speedgebruiker heeft weinig gebit over. Hoe lang totdat ook zijn tanden uit de mond vallen?

Advertentie

Het ergste wat er kan gebeuren

Dit: “Dat alle tanden wegrotten tot op het tandvlees en er alleen maar stompjes overblijven. Soms zie ik zelfs patiënten waarbij er alweer tandvlees over de gaten heen groeit,” legt Hubert Elsner (55) uit. Hij is als tandarts verbonden aan het Centrum Bijzondere Tandheelkunde van verslavingskliniek Jellinek in Amsterdam. Hij behandelt uitsluitend drugsgebruikers die na jaren verslaving hun leven – en gebit – weer op de rails willen krijgen. Hoopvol werk: Elsner maakt van verslaafden die dachten voor het leven getekend te zijn weer mensen die zonder stigma kunnen deelnemen aan de samenleving. “Mensen bedanken ons weleens omdat ze weer durven te solliciteren.”

Elsner ziet elke dag de gevolgen die drugsgebruik kan hebben voor het gebit. Slecht is speed zeker, zegt hij, maar als tandensloper staat het op gelijke hoogte met andere pepmiddelen. (Een punt dat Amerikaanse onderzoekers ook hebben gemaakt naar aanleiding van de mediahysterie rondom ‘meth mouth’.) Wellicht zijn er kleine verschillen tussen drugs, maar voor onderzoekers zijn de specifieke effecten van een bepaald middel vaak moeilijk te isoleren. “De meeste mensen die we hier zien gebruiken van alles door elkaar,” zegt Elsner.

Wel zijn er vaste oorzaken aan te wijzen voor een slecht gebit. Voorop staat de algemene kwakkelende gezondheid van verslaafden. Wie overmatig drugs gebruikt heeft vaak andere gezondheidsproblemen, die op hun beurt weer het gebit beïnvloeden. “Comorbiditeit noemen we dat,” vertelt Elsner. Daarnaast onderdrukken veel drugs de speekselproductie: slecht nieuws voor de tanden. Spuug bevat antistoffen die gaatjes voorkomen en het spoelt de mond door. Weinig spuug staat dus gelijk aan meer gaatjes.

Advertentie

Wel uniek aan pepmiddelen zoals speed, mdma en coke, is dat ze kunnen leiden tot heftig tandenknarsen. Daardoor slijt het glazuur sneller, wat er zelfs toe kan leiden dat tanden afbreken.

Tot slot is er een factor van gedrag: verslaafde mensen zorgen lang niet altijd goed voor zichzelf. Het verlangen naar gebruiken laat weinig ruimte voor flossen, stoken of zelfs poetsen. Daarnaast kan een verslaving een normaal eetpatroon verstoren, en áls er een eetmoment is, vaak gevuld met suikerrijk voedsel en frisdrank. “Ik had vandaag nog iemand in de stoel die zei: ik ben ook verslaafd aan cola,” zegt Elsner. “De staat van zijn gebit laat zich raden.” Gebruikers geven soms over, en het zure braaksel is funest voor het gebit. Tot slot mijden mensen met een drugsverslaving regelmatig de tandarts; niet alleen vanwege andere prioriteiten, maar vaak ook simpelweg door schaamte.

Een extreem slecht gebit kan in theorie zelfs dodelijk zijn. Infecties in de mond kunnen leiden tot bloedvergiftiging die je je leven kan kosten. “We weten uit onderzoek dat dat in de Middeleeuwen voorkwam.” Toch zal zelfs de meest ernstig verslaafde zich meestal wel naar de tandarts spoeden voor het zover komt. Alhoewel: “Er zijn gevallen bekend van mensen die dan zelf hun eigen pusbulten in hun mond uitknijpen.” Doorgaans geen permanente oplossing, maar het helpt wel.

Wat er waarschijnlijk gaat gebeuren

Het goede nieuws: wie zijn speedgebruik beperkt krijgt waarschijnlijk niet te maken met bovenstaande horrorscenarios. “Waar de grens precies ligt is een moeilijke vraag, maar ik denk niet dat je last van je gebit krijgt als je alleen in de weekenden gebruikt en goed voor jezelf zorgt.” Dat laatste kan een uitdaging zijn op een festivalterrein – of in het leven überhaupt – maar het is in ieder geval iets wat je zelf in de hand hebt. Blijf je tanden poetsen, bij het opstaan en voor het slapengaan.

Advertentie

Heeft je vriend schijt aan bovenstaande voorschriften en heeft hij desondanks een stralend gebit? Wellicht behoort hij dan tot een kleine groep geluksvogels. Elsner ziet ze weleens voorbij komen in de praktijk. “Ze hebben jaren gebruikt, nooit naar de tandarts geweest, poetsen niet en hebben toch geen gaatjes.” Wetenschappers zijn geïnteresseerd in dergelijke gevallen. De hoop is dat er iets unieks is aan de bacteriën die in hun mond leven, wat wellicht in de toekomst kan helpen bij het ontwikkelen van een soort vaccin tegen gaatjes. Een vorm van vooruitgang die door iedereen – behalve een enkele voor zijn baan vrezende tandarts – met vreugde zal worden begroet.

Wat je tegen je vriend kan zeggen:

Als je inderdaad non-stop door blijft snuiven is de kans op gebitsschade bijzonder groot, anders bestond er geen speciale tandkliniek voor drugsverslaafden. Maar je kan veel doen om uit de tandartsstoel van Elsner te blijven. Beperk je gebruik tot een keer per week of paar weken. Blijf poetsen. Drink er niet zoveel bij dat je moet overgeven en mocht je een stuk van je kies af knarsen, overwin dan vrees en schaamte en ga naar de tandarts. Alles is namelijk behandelbaar. Elsner en zijn collega’s maken ook gebitsprotheses. Rottende stompjes worden zo omgetoverd tot een stralende glimlach. “Mensen schamen zich en durven hun mond niet open te doen als ze ons voor het eerst zien,” zegt Elsner. “Ik heb veel gezien, maar soms schrik ik wel een beetje. Als iemand heel jong is bijvoorbeeld. Maar dan zie ik tegelijkertijd ook alweer de gezond mooie mond die het gaat worden.”

-

Het gebruik van drugs is nooit zonder risico. Dit artikel is onderdeel van De Bijsluiter , in samenwerking met Unity . Vlieg tijdens je trip niet uit de bocht, en check voor gebruik debijsluiter.vice.com.