We vroegen NEETs wat ze de hele dag uitvoeren

“De jeugd van tegenwoordig is lui. Niemand wil meer werken.” Goeie kans dat dergelijke praatjes je weer om de oren vlogen tijdens de feestdagen, zeker als Oom Joep weer te veel glühwein op had. Maar hoewel het voor de meeste twintigers normaal is om een kutbaantje te hebben en in een piepkleine studio te wonen terwijl ze hun leven proberen uit te vogelen, hebben sommige mensen ervoor gekozen om zich niet aan deze aantrekkelijke manier van leven te houden. 

In het VK is 13,8 procent van de 18-tot-24-jarigen Not in Education, Employment or Training (zonder werk en opleiding, afgekort NEETs), wat eigenlijk betekent dat ze “de hele dag niks uitvoeren” behalve gezonde en potentieel productieve leden van de samenleving zijn. In Nederland viel in 2018 zo’n 10 procent van de 16-tot-27-jarigen in dezelfde categorie. Maar hoe is het nou echt om een leven te hebben waarin je eigenlijk alleen maar vrije tijd hebt? Wat doe je de hele dag als je geen werk hebt? We spraken met wat NEETs om erachter te komen.

“Na de middelbare school ben ik begonnen met een IT-studie, en ik realiseerde me al snel dat het niks voor mij was. Het was helemaal niet praktisch, en op de een of andere manier zowel te veeleisend als te saai. Tijdens de opleiding overleed mijn vader. Dankzij zijn erfenis kon ik het me veroorloven om wat tijd te nemen en over alles te denken. 

Dat was in 2018, vijf jaar geleden. Sindsdien heb ik nagedacht over welk pad het beste bij me past. In de tussentijd geniet ik van mijn vrije tijd en doe ik nog steeds wat programmeerwerk, maar zonder enige druk erachter. Mensen vinden het moeilijk om mijn keuze te begrijpen, en geven me ook vaak ongevraagd advies. Soms stoort dat me, maar ik probeer me er niet te veel van aan te trekken. 

Ik ben blij. Ik leef niet in luxe – ik woon nog steeds thuis – en als ik zo door blijf gaan, hou ik het nog vijf jaar uit met mijn financiële buffer. Tegen die tijd weet ik hopelijk beter hoe ik verder wil gaan.” – David, 24

“Ik ben op mijn vijftiende van school gegaan omdat ik heel erg werd gepest. Sindsdien heb ik allerlei soorten baantjes uitgeprobeerd: in social media management; training voor dierverzorging; werken in de gastronomie; als schoonmaker. Ik ben zelfs een tijdje postbode geweest. 

Bij al die baantjes werd ik als persoon niet goed behandeld, en het was ook geen voldoenend werk. Ik voelde me net een marionet, die altijd moest doen wat me werd opgedragen zonder dat ik zelf keuzes kon maken.

Tegenwoordig woon ik met mijn hondje in een klein appartement, en besteed ik ongeveer 40 procent van de tijd met aan mezelf werken. In de resterende 60 procent volg ik online lessen. In mijn sociale kring houden mensen zich niet heel erg bezig met wat iemand voor werk doet, en is het niet zo raar om niets te doen. Ik geloof dat mensen tijd nodig hebben om zichzelf te ontdekken voordat ze zich bij de beroepsbevolking aansluiten. Daarom ben ik tot nu toe thuis gebleven.”

“Ik leef nu op uitkering, wat niet heel fijn is. Ik schaam me soms wel een beetje over mijn situatie als ik nieuwe mensen ontmoet. Dan vertellen ze me over alle coole dingen die ze hebben gedaan en behaald. En dan komen de vragen en moet ik mezelf verantwoorden. Volgens mij zien ze de emotionele redenen achter mijn keuzes niet, maar ik ben zeker niet van plan om voor altijd niks te blijven doen.” – Leonie, 22

“Ik heb mijn middelbare school afgemaakt en heb me bij de universiteit ingeschreven, maar ik studeer niet. Ik financier mijn gedeelde appartement en leven met studiefinanciering en andere bijstand. Soms werk ik een beetje, als ik te weinig geld heb. Vorig jaar had ik mijn eigen kraampje op de kerstmarkt waar ik vegan burgers verkocht.

Als ik er nu over nadenk ben ik waarschijnlijk een NEET geworden vanwege het Duitse schoolsysteem – het heeft mijn sterke kanten niet echt gestimuleerd. Ik ben erg creatief, maar ook dyslectisch. Vanwege de slechte ervaringen die ik op school heb gehad, wilde ik niet meteen na mijn eindexamens gaan studeren. En met mijn eindcijfers had ik ook geen van de studies kunnen doen waar ik interesse in had.

Studeren zou mijn leven wel structuur hebben gegeven. Soms vind ik het moeilijk om mijn dag in te delen als ik geen externe afspraken heb. Maar ik heb een redelijke routine opgebouwd: ik sta rond 6 uur ‘s ochtends op, doe wat yoga, en probeer dan aan mezelf te werken.

Mijn ouders zijn niet echt blij met mijn levensstijl. Ze hebben me al afgeschreven en denken dat ik nooit iets ga bereiken. Mijn vrienden zijn echter wel jaloers op me. Ik ben heel enthousiast als ik over mijn leven en vrije tijd praat. Misschien realiseren ze dat studeren niet voor 100 procent voldoet.” – Celina, 25

“Ik ben nu ongeveer een jaar niks aan het doen. Na mijn eindexamens ben ik aan een stage begonnen in het warenhuis van een autofabrikant, maar het was zo vreselijk dat ik ermee ben gestopt. Ik werd er niet als mens behandeld, eerder als een makkelijk te vervangen stuk gereedschap.

Toen ik tijdens het hoogtepunt van de pandemie COVID kreeg, moest ik meerdere malen uitleggen waarom ik niet op werk was. Ik werd gewoon niet gewaardeerd. Ik mocht nooit pauzes nemen en heb geen enkele keer ‘dankjewel’ gehoord.

Ik woon met mijn vriendin op een eigen verdieping in het appartement van mijn pleegvader – daarom heb ik niet veel uitgaven. Ik wil over een jaar of twee een bedrijf met hem oprichten. We willen auto’s uit het buitenland kopen en die opknappen.

Ik denk dat we wel succesvol kunnen zijn, dus ik maak me niet veel zorgen over de toekomst. Mijn oudere familieleden stellen vaak vragen over mijn pensioen en vertellen me over hun eigen professionele prestaties toen ze mijn leeftijd hadden. Maar mijn pleegvader wist ook lange tijd niet wat hij wilde doen, dus hij begrijpt me wel.” – Lukas, 21

“Ik heb twee jaar geleden de middelbare school afgemaakt, toen ik 16 was, en heb daarna een pauze genomen. Ik woon nog steeds bij mijn ouders, dus financieel gezien is het wel te doen. Ik vond dat ik na school nog alle tijd zou hebben om me bij de beroepsbevolking aan te sluiten – vrije tijd die ik later niet meer zou hebben.

De mensen om mij heen waren echter minder blij met mijn keuze. Mijn ouders vinden me lui en een voorbeeld van het stereotype dat Gen Z’ers niet willen werken. Daarom vind ik het ook een beetje ongemakkelijk om anderen te vertellen dat ik op dit moment geen werk of stage heb. De maatschappij kijkt daar nogal op neer. 

Maar het is niet alsof ik ‘niets’ doe: ik spreek met vrienden af en werk aan creatieve projecten. In de tussentijd ben ik ook op zoek naar werk. Ik wil niet voor eeuwig niks blijven doen, maar de pauze doet me op het moment wel goed. Ik vind dat meer mensen na school tijd voor zichzelf en hun geestelijke gezondheid zouden moeten nemen.” – Mathilde, 18

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE Germany.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.