Een dagje hangen met babykameleons

Op dierendag staan wollige en pluizige dieren meestal centraal, bijvoorbeeld konijntjes, puppy's of de cute kitten van de buren. Maar een van de allerschattigste dieren waar – helaas – veel te vaak overheen wordt gekeken is de kameleon. De kameleon is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een van mijn lievelingsdieren – omdat ze er een beetje dommig uitzien, zo vreselijk onverstoord en onbekommerd lijken te zijn, en de allerliefste grijpgrage pootjes ooit hebben, die iets weghebben van winterwanten. Vooral babykameleons zorgen ervoor dat ik mijn emoties niet kan bedwingen als ik plaatjes of filmpjes van ze bekijk op internet.

Ik vind het hartstikke onterecht dat dit beestje niet de aandacht krijgt die het verdient, dus besloot ik voor dierendag een paar uur met ze te gaan hangen en wat meer over deze snoepige reptielen te leren. Het werd een veelbewogen en gelukzalige dag, waarop ik zelfs een babykameleon mocht vasthouden.

Ik spreek af met Yvette (21) bij terrariumspeciaalzaak Kameleon in Tilburg, die me een rondleiding geeft langs de verschillende soorten kameleons. Yvette studeert biologie en medisch laboratoriumonderzoek, maar wil daarna het liefst reptielenarts worden. Voor het zover is staat ze drie dagen per week in de speciaalzaak om de dieren te verzorgen. De zaak lijkt op een klein oerwoud: het is er vlammend heet, overal hangen planten en het staat bol van terraria, waar schildpadden, vogelspinnen, netpythons, kikkers en andersoortige reptielen, amfibieën en geleedpotigen leven. Ik ben nog nooit zo blij geweest om in een winkel te zijn.

De eerste kameleon die we bekijken is de Panterkameleon, een jonkie. Het valt op dat het hele terrarium én de kameleon onder de druppels zit. Dat komt omdat kameleons het liefste druppels regenwater drinken van bladeren. Ze moet dus ook een paar keer per dag met een plantenspray in het terrarium spuiten. Yvette legt uit dat de meeste mensen in de veronderstelling zijn dat kameleons zich aanpassen aan hun omgeving en camoufleren, en daarom van kleur veranderen. "Maar ze verkleuren door een verandering in hun gemoedstoestand, of om hun lichaamstemperatuur te reguleren," vervolgt ze. "Als ze gestrest zijn dan worden ze wat donkerder en willen ze een waarschuwingssignaal uitzenden - zoals nu bij deze gebeurt." Het zenuwachtige beest wordt inderdaad een stuk donkerder.

De huid van de kameleon bestaat onder andere uit nanokristallen - verdeeld in verschillende lagen. Deze kristallen kunnen zich reorganiseren door bepaalde spiersamentrekkingen van de kameleon, waardoor licht dieper, of minder diep kan doordringen in de huid. De kristallen reflecteren het licht en mensen nemen die reflectie waar in golflengtes. Elke golflengte wordt vertaald naar een andere kleur. Lange golflengtes, bijvoorbeeld, zijn roodkleurig, en korte golflengtes hebben een blauwe kleur. Als een kameleon zich rustig voelt, liggen de nanokristallen dicht bij elkaar en reflecteren ze een blauwe kleur. Maar wanneer het beestje zich humeurig of opgewonden voelt, dan trekt hij zijn spieren samen om de afstand tussen de kristallen groter te maken. Wij nemen dat waar alsof de huid verandert, en donkerder, of roder wordt.

Yvette haalt een bakje krekels tevoorschijn in de hoop dat het dier zijn enorm lange tong uitsteekt om de krekel op te vreten. Dat is namelijk nog een reden waarom de kameleon een uitstekende keus is om als lievelingsdier te hebben: het is een van de weinige beesten die zo'n afschuwelijk sterke, snelle, lange, en walgelijke tongspier heeft, waarmee hij zijn prooi op barbaarse wijze kan vangen. Als de tong van een kameleon een auto zou zijn geweest, dan zou-ie van nul tot zestig kilometer per uur kunnen 'accelereren' in een honderdste seconde.

Yvette neemt ons mee naar boven, om naar nog veel meer kameleons te kijken. Terwijl we naar boven lopen, horen we gehijg. Het zijn twee mannelijke schildpadden die een partijtje van bil gaan. "Dat gebeurt minstens tien keer per dag," vertelt Yvette, "en ik snap nog steeds niet hoe ze dat nou precies doen." We kijken er even naar, en laten het dan maar voor wat het is. We zijn hier tenslotte voor de kameleons.

Yvette stelt ons voor aan twee baby Jemenkameleons, de meest bekende kameleonsoort. Yvette legt uit dat de Jemenkameleon een goede keus is als je een beginner bent. Dit beest is namelijk wat minder gevoelig voor stress dan andere kameleons. Maar, zegt ze, als ik het juiste terrarium zou hebben en de beesten goed zou verzorgen, bestaat er eigenlijk geen 'beginnersdier'. "Veel mensen weten niet dat je reptielen gewoon in je huis kan houden, en dat is jammer," zegt ze. Ik vraag haar of kameleons over het algemeen niet een stuk lastiger te verzorgen zijn dan bijvoorbeeld een saai, harig konijn. "Klopt," antwoordt ze, "kameleons mogen niet in de tocht staan, maar hebben wel veel frisse lucht nodig. Daar zorg je voor door te investeren in een hoog terrarium, met veel luchtroosters en uv-licht. Bovendien moet je doordeweeks genoeg tijd hebben om het beest te verzorgen, en het niet te vaak oppakken." Ik vind het moeilijk om me op dit verhaal te concentreren, omdat ik op de achtergrond nog altijd het beestachtige geluid van de hard wiepende schildpadden hoor.

Er zijn nog twee andere Panterkameleons die Yvette ons wil laten zien. Opnieuw proberen we ze krekels en sprinkhanen te voeren, maar het lijkt alsof het ze geen reet kan interesseren. Ondertussen slingeren hun ogen wél alle kanten op - ze kunnen driehonderdzestig graden in de rondte draaien - om mijn weke snater vanuit elke hoek in de gaten te kunnen houden.

Het is dertig graden binnen, de kameleons willen niet eten, en ik heb alle informatie verzameld die ik wilde weten. Maar ik kan deze bloedhete winkel niet verlaten voordat ik een kameleon heb vastgehouden. Er zijn een hoop dingen in mijn leven die gedenkwaardig waren, en dit moment is daar eentje van.

We nemen afscheid van Yvette en bedanken haar voor de rondleiding. Ik schrijf haar nummer op en vraag hoeveel een terrarium en een kameleon kost. In totaal zou ik uitkomen op ongeveer 600 euro. Dat lijkt me geen geld voor de belofte dat ik elke dag het aanzicht heb van mijn eigen ongeïnteresseerde, onnozel uitziende kameleon - inclusief poten die op wanten lijken. Ik kom haar binnenkort ophalen, vertel ik Yvette.