Is anale seks op de lange termijn schadelijk voor je lichaam?

Soms heb je een vraag over seks die schreeuwt om een duidelijk antwoord — een antwoord dat gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek en harde cijfers. Daar is de rubriek Hard Data voor.

Anale seks is nogal populair in de westerse wereld. Volgens Pornhub is het gebruik van de zoekterm "anale seks" in Amerika met 120 procent gestegen tussen 2009 en 2015. Maar het is meer dan alleen een veel gezocht genre in porno, zo blijkt — meer en meer Amerikanen geven anale seks ook in het echte leven een kans. Volgens de laatste gegevens van het CDC hebben 42% van de mannen en 36% van de vrouwen minstens één keer anale seks geprobeerd, wat een flinke toename is vergeleken met de jaren negentig. Toen had slechts een kwart van de mannen en één vijfde van de vrouwen ooit de achteringang geprobeerd.

Naarmate anale seks populairder wordt, wordt men ook steeds nieuwsgieriger en bezorgder over de mogelijke gevolgen die 'ontvangers' op de lange termijn kunnen ervaren. Ik heb dit in mijn eigen omgeving gezien in mijn baan als seksuele voorlichter, waar ik steeds meer vragen over anaal kreeg — zowel in de klas als in mijn inbox. De specifieke vragen varieerden, maar kwamen allemaal min of meer op hetzelfde neer: "Gaat anale seks mijn anus verpesten?"

Als je op het web op zoek gaat naar het antwoord op deze vraag, kom je veel tegenstrijdige informatie tegen. Sommige websites claimen dat anale seks geen enkele schade toebrengt, terwijl anderen beargumenteren dat het onvermijdelijk een heleboel gezondheidsproblemen met zich meebrengt. Dat is natuurlijk nogal verwarrend; dus laten we een poging doen om alles voor eens en altijd op te helderen door te kijken wat de wetenschap ons kan vertellen over anale seks en anale gezondheid. Na het doorspitten van informatie en gesprekken met experts, is dit wat ik heb ontdekt.

Er is een berg aan onderzoek gedaan naar anale seks als een risicofactor voor soa's — iets waarvan ik denk dat de meeste lezers zich er wel bewust van zijn. Daarom zal ik hier niet te lang bij stilstaan, en alleen de vriendelijke tip geven dat als je anale seks hebt, condooms en PrEP fantastische manieren zijn om het risico van besmetting te verkleinen. Daarentegen is er maar weinig onderzoek gedaan naar de vraag of anale seks gevolgen heeft voor de anale functie. Het eerste onderzoek dat ik kon vinden komt uit 1993. In deze studie vergeleken onderzoekers de spijsvertering en het anale functioneren van twee groepen: 40 homoseksuele mannen die een geschiedenis hadden met het ontvangen van anale seks, tegenover 18 heteroseksuele mannen die aangaven geen ervaring te hebben met penetratie van de anus. Als onderdeel van deze studie stopten de onderzoekers ballonnen in de anussen van de mannen en vulden deze met water, om hun anale druk te meten – voor de wetenschap.

Uit hun onderzoek bleek dat het ontvangen van anale seks samenhing met een lagere anale rustdruk (wat betekent dat de spieren daar beneden niet zo strak meer waren), evenals minimale symptomen van fecale incontinentie — zoals een grotere aandrang voelen wanneer je moet poepen. Een later onderzoek uit 1997 vond hetzelfde verband tussen het ontvangen van anale seks en een verlaagde anale rustdruk; maar vond geen verband met incontinentie. Deze tegenstrijdige resultaten als het gaat om fecale incontinentie maken het moeilijk een conclusie te trekken. We kunnen ook nog weinig opmaken uit de verminderde anale rustdruk, omdat de auteurs van dit kontonderzoek tevens beargumenteren dat deze verminderde druk ook een teken kan zijn dat de proefpersonen zich op hun gemak voelen bij anale stimulatie — met andere woorden, mannen die zich van achteren hebben laten nemen zijn daar misschien ietsje relaxter onder.

Oh, en vergeet ook vooral niet dat beide onderzoeken gebaseerd waren op een vrij kleine steekproef en alleen gericht waren op mannen. In een poging om meer duidelijkheid te scheppen, werd eerder dit jaar een nieuwe studie naar anale seks en incontinentie gepubliceerd. Voor het onderzoek werden meer dan vierduizend volwassen Amerikanen onderzocht. De onderzoekers ontdekten dat zowel mannen als vrouwen die ervaring hadden met het ontvangen van anale seks meer last hadden van incontinentie dan proefpersonen voor wie dat niet gold (9,9% tegenover 7,4% van de vrouwen, en 11,6% tegenover 5,3% van de mannen).

Hoewel deze resultaten lijken te bevestigen dat er een relatie bestaat tussen het ontvangen van anale seks en problemen op het gebied van gecontroleerd poepen, is het belangrijk aan te geven dat deze resultaten geen causaal verband aantonen. Werp een korte blik op de statistieken en je zal zien dat de overgrote meerderheid van degenen die aan anale seks deden níet incontinent waren. Met andere woorden: dit suggereert dat als je anale seks hebt, de kans groot is dat je anus het nog prima doet.

Zijn er naast incontinentie nog meer andere potentiële effecten die anale seks kan hebben op de rectale gezondheid? Verschillende mensen hebben me gevraagd of anale seks ook anale prolaps kan veroorzaken, een toestand waarin de wanden van je rectum uit positie raken en uit het lichaam puilen. Anale prolaps is echter erg zeldzaam en naast een paar anekdotische verslagen, kon ik erg weinig onderzoek vinden dat aantoont dat anale seks hiertoe kan leiden.

Eén uitzondering was een artikel gepubliceerd in 2015, in het Indian Journal of Applied Research. De titel van het artikel is "Rectal Prolapse Due to Anal Sodomy!!!!!!" Ik maak geen grap — er stonden zes uitroeptekens in de titel. Ik weet niet hoe het met jou zit, maar mijn neiging een artikel serieus te nemen daalt met elk uitroepteken dat in de titel wordt gebruikt. Dit betekent echter niet dat anale seks nooit anale prolaps kan veroorzaken — het is meer dat áls dit gebeurt, het waarschijnlijk een erg zeldzaam verschijnsel is, als je bedenkt hoeveel er aan anale seks gedaan wordt, en hoe weinig verslagen er over anale prolaps bestaan.

De andere grote zorg die men heeft over anale seks is de kans dat het fysieke schade aan de anus toebrengt. Medische experts denken dat microscheurtjes in het rectum veel voorkomend zijn bij anale seks — net zoals vaginale microscheurtjes veel voorkomend zijn bij vaginale penetratie; Die scheurtjes helen echter snel en brengen vaak geen gezondheidsproblemen met zich mee op het gebied van seksuele overdraagbare infecties. Significante fysieke schade door anale seks is zeldzaam, en de meeste gevallen waarin medische zorg nodig was kunnen worden gekoppeld aan dingen als fisten. Los van de mensen die écht de grenzen van hun lichaam opzoeken, is er dus niet echt aantoonbaar bewijs dat anale seks de anus schade toebrengt.

Ik sprak met Nicole Prause, seksueel psychofysioloog en directeur van Liberos LLC, die deze conclusies bevestigt: "Meer voorkomende anale bezigheden lijken geen serieuze gezondheidsproblemen te veroorzaken." Prause gaf echter wel aan dat "onderzoek naar verloskundige schade ons wat meer inzicht geeft in hoe snelheid en kracht de grootste problemen vormen bij traumatische schade. Mensen moeten in acht nemen in hoeverre de stimulator (een penis, een speeltje, een vuist — ga zo maar door) de anus kan oprekken, en op basis hiervan de snelheid aanpassen. Het is vooral risicovol een grote stimulator te gebruiken op hoge snelheid." Met andere woorden: de manier waarop de meest mensen anale seks hebben zal waarschijnlijk geen problemen opleveren, maar de extreme vormen van anale seks die je wellicht in bepaalde pornocategorieën kan terugvinden — zoals dubbele penetratie — kunnen wel schade veroorzaken. Prause waarschuwt dan ook dat "anale seks zoals voorgesteld in filmpjes meer gezien moet worden als iets uit een fantasie, en dat het niet weergeeft hoe het in het echt werkt."

Er zijn inderdaad pornoactrices die een boekje hebben opengedaan over de anale schade die ze hebben opgelopen op de set; we weten alleen niet hoe vaak dit voorkomt. Het is aannemelijk dat de meeste acteurs en actrices hun verwondingen op dit gebied stil houden uit schaamte, of omdat het hen misschien werk kan kosten in de toekomst. Naast lijden in stilte, wacht de acteurs en actrices in het geval van medische behandeling een flinke rekening voor schade die is toegebracht bij het maken van porno, die de eigen verzekering en de ongevallenverzekering van het werk niet zal dekken.

Het komt er dus op neer dat het beschikbare wetenschappelijk onderzoek suggereert dat de meerderheid van de mensen die aan anale seks doen (pornosterren uitgezonderd) waarschijnlijk geen last zullen krijgen van verwondingen, anale prolaps of incontinentie.

Dat gezegd hebbende, zijn er bepaalde stappen die verstandig zijn te nemen om de risico's op schade binnen de perken te houden. Om te beginnen: bescherm jezelf tegen soa's (nogmaals: condooms en PrEP zijn erg goede middelen). Ten tweede: relax, doe het rustig aan, communiceer duidelijk met elkaar, en gebruik een heleboel glijmiddel (hoewel Prause waarschuwt dat je misschien wel moet "voorkomen dat je te erg losgaat met het glijmiddel," om een te hoge snelheid van de penetratie te voorkomen). En ten slotte: erken dat meer extreme vormen van anale seks ontvangen niet zonder risico's is, en je dit goed moet overwegen voor je je op de meer avontuurlijke pornoscènes stort.