Herpes: symptomen, behandelingen en feiten

Mocht iemand in je nabije omgeving een flinke koortslip hebben, en jij daar herpesgrapjes over maken, besef dan dat het ergens een klein beetje hypocriet is. De kans dat jij zelf ook herpes hebt is namelijk nogal groot. Volgens recente cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie draagt meer dan twee derde van de wereldbevolking (ongeveer 3,7 miljard mensen) het herpes-simplexvirus type 1 met zich mee – ook wel orale herpes, of koortslip –, terwijl 11 procent van ons besmet is met type 2, genitale herpes. Die laatste vorm is in Nederland in 2015 20.500 keer gerapporteerd bij huisartsen, waarbij het in 70 procent van de gevallen om vrouwen ging. Of je nou herpes hebt of niet (waarschijnlijk wel dus), hieronder geven we antwoord op je meest prangende vragen over het virus.

Het is geen toeval dat vooral vrouwen de huisarts bezochten vanwege genitale herpes, want vrouwen lopen het relatief wat makkelijker op. Dat betekent overigens niet dat je het als man niet kunt krijgen: iedereen die onbeschermde seks heeft met iemand die herpes heeft, loopt in principe risico. En als je bedenkt dat een hoop mensen het virus met zich meedragen, ben je iedere keer dat je met een nieuw iemand onbeschermd het bed induikt een soort Russische roulette aan het spelen. Je kunt het virus krijgen door met iemands lichaam in aanraking te komen, maar ook door persoonlijke objecten als scheermesjes of handdoeken te gebruiken.

Jazeker, en je kunt vast wel raden hoe dat gaat. Bryan Cullen van het Center for Virology aan Duke University vertelt: "Type 1 is oorspronkelijk oraal en type 2 genitaal, maar door orale seks liggen de zaken nu wat anders, omdat je hiermee beide gebieden kunt besmetten." Als een van jullie zweertjes op zijn of haar mond heeft, of misschien jullie allebei wel, dan kun je standje 69 dus maar beter voor een andere keer bewaren.

Aften komen altijd voor op de tong, of in de mond, wangen of keel. Ze zijn wit, en hebben rode randjes. Een koortslip verschijnt meestal buiten de mond, op of rondom de lippen, soms op je neus en heel af en toe bij de ogen. Ze zien eruit als kleine puistjes of blaren, barsten uiteindelijk open en verdwijnen dan langzaamaan weer. Als er op je genitaliën iets zit dat lijkt op een puistje of een blaar, dan is het zeker geen aft. Bij uitslag of roodheid kan het een contacteczeem zijn, wat nog weleens wordt aangezien voor herpes of een schimmelinfectie. Al kan het ook syfilis of chlamydia zijn, aangezien de symptomen van deze aandoeningen sterk op elkaar lijken. Maar goed, laten we het vooral niet op de zaken vooruit lopen en onszelf diagnosticeren. Maak eerst maar eens een afspraak bij je huisarts.

Omdat niet iedereen die herpes heeft daadwerkelijk een zweertje op zijn lippen of geslachtsdelen krijgt. De meeste mensen die genitale herpes hebben, zijn daar helemaal niet van op de hoogte. Dat zegt Gail Bolan, directeur van de afdeling soa-preventie van het Centers for Disease Control and Prevention. “Veel onderzoeken hebben aangetoond dat de meeste mensen die geïnfecteerd zijn geen merkbare tekenen of symptomen van herpes hebben.” Wel kunnen ze het virus doorgeven; de meeste mensen lopen herpes zelfs op die manier op. Je kunt nog zo hard je best doen om de genitaliën van je partner aan een onderzoek te onderwerpen, maar ook als je géén zweertjes vindt zegt dat eigenlijk vrij weinig.

Nee, al zijn er online allerlei boeken te vinden die het tegenovergestelde beweren, maar volgens Cullen is dat allemaal onzin. Soa Aids Nederland bevestigt dat. Er worden wel regelmatig vaccins ontwikkeld en getest. In 2012 was er bijvoorbeeld sprake van een veelbelovend vaccin, maar dat stelde uiteindelijk toch teleur. Een ander medicijn, dat Pritelivir heet, zou volgens Cullen nog weleens een grote stap voorwaarts kunnen zijn. “Het gaat wondjes en virale spreiding tegen, maar het is nog steeds geen definitieve genezing."

Dat ook weer niet. Je kunt je alsnog laten behandelen door een arts, die je een antiviraal medicijn kan voorschrijven zoals Zovirax, Valtrex, of Famvir, waarmee de symptomen binnen een paar dagen verdwijnen. Je kunt best seks hebben, maar zorg er dan wel voor je een latex condoom gebruikt, of een beflapje. Dat is geen garantie dat je niks zult krijgen – het virus kan immers ook buiten het condoom om worden overgedragen –, maar het vermindert in ieder geval het risico. Wat je ook besluit te doen: wees verantwoordelijk en vertel wat er aan de hand is, zodat je partner zich in ieder geval bewust is van de risico’s.