Ik vroeg slechtziende mensen wanneer zij iemand aantrekkelijk vinden

Wanneer je iemand aantrekkelijk vindt, baseer je dat voor een groot deel op hoe iemand eruitziet – naast alle onweerstaanbaar mooie karaktereigenschappen die diegene verder natuurlijk heeft. Maar als je blind of slechtziend bent, zul je het vooral van je andere zintuigen moeten hebben. Om erachter te komen hoe dat zoal werkt, vroegen we een aantal blinde en slechtziende mensen hoe ze beoordelen of ze iemand aantrekkelijk vinden, en welke rol zijn of haar uiterlijk daarbij speelt.

Rosalie Heuten (29) start binnenkort als begeleider bij een vrouwenopvang. Ze is blind geworden als gevolg van netvlieskanker toen ze negen maanden oud was. Rosalie heeft 5 procent zicht en kan wel kleuren zien.

Tonic: Hi Rosalie, wanneer vind jij iemand anders aantrekkelijk?
Wat ik zie kun je ongeveer vergelijken met kijken door een beslagen raam. Ik kan bijvoorbeeld wel zien of iemand gel in z’n haar heeft, en bij kleding kan ik de pasvorm herkennen. Ik hou er wel van als mensen er goed verzorgd uitzien, en dat betekent voor mij: netjes en fris. Ik vind het belangrijk dat iemand lekker ruikt, maar ik denk niet dat dat voor mij belangrijker is dan voor iemand anders. Jij zit toch ook niet graag naast iemand die naar zweet stinkt?

Niet echt, nee. Heb je dan die niet-stinkende, goed verzorgde partner gevonden?
Nee, nog niet. In het verleden heb ik wel een relatie gehad, maar of hij knap was weet ik eigenlijk niet. Ik kreeg van mijn vriendinnen in ieder geval niet te horen dat hij lelijk was, haha. Vroeger schaamde ik me ervoor dat ik slechtziend ben. Als ik dan met een jongen uit eten ging, had ik stiekem thuis de kaart al gelezen zodat ik alvast wist wat ik zou bestellen. Maar een keer hield ik in het restaurant de kaart ondersteboven vast. “Dat is knap, je kan op z’n kop lezen!”, zei die jongen toen.

Over daten gesproken: vind je het belangrijk hoe een man met wie je datet eruitziet?
Ik vind het innerlijk belangrijker, maar als je vraagt wat ik aantrekkelijk vind, dan is dat een man die langer is en groot. Ik vind het wel een afknapper als hij totaal geen moeite doet voor z’n uiterlijk, en voor een feestje of etentje bijvoorbeeld niet even wat moois aantrekt en een geurtje opdoet.

Hoe belangrijk vind je het om er zelf goed verzorgd uit te zien?
Ik draag graag make-up en loop vaak op hakken. Wat eigenlijk niet heel handig is, want ik kan geen diepte zien. Ik draag ze toch omdat ik het vrouwelijk vind. Wanneer ik ergens aankom, zien mensen eerst mijn blindenstok, en als ik dan ook nog slonzige kleding draag, heb ik het idee dat ik gelijk met 2-0 achtersta. Ik vind het ook leuk om met kleding mijn persoonlijkheid te accentueren. Ik draag bijvoorbeeld graag vrolijke kleding met bloemen en kleuren, omdat ik creatief ben.

Hoe weet je of je er zelf verzorgd bij loopt?
Soms helpt het om een foto van mezelf te maken en goed in te zoomen, maar ik moet vooral afgaan op de mening van anderen. Er zijn een aantal mensen die ik genoeg vertrouw om mee te nemen als ik ga winkelen, zoals mijn zus en een paar vriendinnen. En als ze er niet zijn, stuur ik een selfie om te vragen wat ze ervan vinden. Inmiddels weet ik goed wat me wel en niet staat, en ben ik blij met mijn uiterlijk. Ik wil ook niet dat mensen medelijden met me hebben, daar helpt een verzorgd uiterlijk denk ik ook wel bij.

Mozes Sanchez (30) werkt als compliance advisor bij ABN Amro. Sinds zijn geboorte heeft hij een visuele beperking: met zijn linkeroog ziet hij 2,5 procent en met zijn rechteroog 10 procent.

Hi Mozes, wanneer vind jij iemand aantrekkelijk?
Als een echte jurist zeg ik: dat is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, haha. Ik denk dat het innerlijk belangrijker is. Het fysieke aspect vind ik minder relevant als iemand vriendelijk is, aan de medemens denkt en goede bedoelingen heeft. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor mijn vrouw.

Vind je het wel belangrijk hoe je vrouw eruitziet?
Ik heb op dat vlak niets te klagen, want ik vind mijn vrouw heel mooi, vooral haar krullende haar. Ze probeert er altijd goed uit te zien, ook thuis. We zijn al bijna zes jaar samen en ik heb haar nog nooit onverzorgd gezien. En al zou dat wel af en toe zo zijn, dan zou ik dat geen probleem vinden.

Wat kun je eigenlijk precies zien?
Met mijn linkeroog bijna niets, maar met mijn rechteroog kan ik tot ongeveer zestig centimeter afstand gezichtskenmerken duidelijk zien. Op verdere afstand kan ik alleen kleuren van elkaar onderscheiden.

Hoe belangrijk vind je het om er zelf verzorgd bij te lopen?
Voor mijn werk moet ik altijd een pak aan, en thuis wil ik me graag vrij voelen, dus draag ik bijvoorbeeld een spijkerbroek en een T-shirt. Daarnaast werk ik veel in de kerk en daar moet ik ook formeel gekleed gaan. Meestal zie ik er dus vrij netjes uit.

Hoe weet je zeker dat je er daadwerkelijk netjes uitziet?
Ik gebruik vooral mijn rechteroog om dat te beoordelen. Daarnaast let mijn vrouw erop dat al mijn kleren goed gecombineerd zijn. Zij kiest meestal mijn kleding uit.

Vind jij jezelf knap?
Nee, en dat komt vooral door mijn visuele beperking. Ik sta daarom ook liever niet op foto’s, tenzij het echt noodzakelijk is. Ik ben deels opgegroeid in Suriname en daar werd ik veel gediscrimineerd. In de supermarkt ben ik bijvoorbeeld weleens uitgelachen door de caissière, vanwege de dikke glazen van mijn bril, om een simpel voorbeeld te noemen. Er zijn veel extremere gevallen geweest, maar daar wil ik liever niet over praten. Hier in Nederland voel ik me zekerder, omdat ik als een normaal persoon word gezien.

Dora Peterfay (24) studeert Nederlandse taal en cultuur aan de Universiteit van Amsterdam. Ze is blind geboren en ziet alleen het verschil tussen licht en donker.

Hoi Dora, wanneer vind je iemand aantrekkelijk?
Kleuren vind ik niet belangrijk, want die zie ik niet. Maar bij vrouwen hou ik van lang haar en een lieve vrouwelijke stem, en mannen vind ik aantrekkelijk als ze lief en lang zijn, en juist een mannelijke stem hebben. Stemmen zijn belangrijk voor me. Als iemand grof praat, vind ik dat minder leuk.

Heb je een relatie?
Nee, helaas niet. Ik heb nooit een echte relatie gehad. Ik heb weleens jongens leuk gevonden, sommigen waren blind en sommigen niet. Ik vond bijvoorbeeld een Britse jongen wel interessant, die een sterk accent had. Dat vind ik sexy. Ik vind uiterlijk verder niet de belangrijkste factor, maar ik zou bijvoorbeeld niet snel vallen op iemand die heel dik is. En al helemaal niet als diegene veel rookt, drinkt of drugs gebruikt. Dat zijn vaak onverantwoordelijke jongens, die ook nog stinken. Daar moet ik niets van hebben.

Hoe belangrijk vind je het om er zelf verzorgd uit te zien?
Ik vind het bijvoorbeeld wel belangrijk dat mijn haar goed zit en ik niet stink. Mijn moeder koopt al mijn kleding, en heeft me tot nu toe altijd kleren gegeven die goed bij elkaar passen. Ze woont in Hongarije en stuurt af en toe iets nieuws op. Wat ze precies opstuurt, weet ik eigenlijk pas als iemand er iets over zegt. “Wat een mooi blauw shirt draag je!”, bijvoorbeeld.

Maar hoe weet je dan of je jezelf er aantrekkelijk uit vindt zien?
Vroeger had ik kort haar en een lage jongensstem, toen vond ik mezelf niet zo aantrekkelijk. Mijn huidige stem vind ik wel mooi. Ik weet eigenlijk niet waarom ik er verder goed uitzie, maar soms zeggen mensen dat gewoon tegen me, en dan wil ik dat best geloven.