Drie voormalig suïcidale mensen vertellen waardoor ze van gedachten veranderden

Op de basisschool denkt 15% van de kinderen in Nederland en België weleens over zelfmoord, op de middelbare school zelfs tot 40%. In Nederland beroofden 130 jongeren zich van het leven in 2015, in 2016 waren dat er 121. Vaak is de oorzaak een gevoel van hopeloosheid.

Als mensen emotioneel in de put zitten en geen uitweg zien, versterkt dit de pijn, vertelt Julie Campbell, psycholoog en uitvoerend directeur bij de Canadian Association for Suicide Prevention. “Ze worstelen met hun problemen, en als ze geen oplossing voor hun problemen kunnen vinden, verergert dat de druk alleen maar,” vertelt ze. Als de pijn ondragelijk wordt, kan zelfmoord een aantrekkelijke optie lijken. “Ze willen gewoon dat het lijden stopt.” Het helpt daarbij niet dat zelfmoord in populaire cultuur wordt geromantiseerd, zeker de afgelopen maanden. Shows als 13 Reasons Why, waarin een tienermeisje ingesproken bandjes opstuurt naar haar pesters en uiteindelijk in het volle zicht van de kijker zelfmoord pleegt, dragen niet bepaald bij aan uitzicht op verbetering of een alternatieve uitkomst, zo vertelt Kutcher. “Er komen geen zorgzame volwassenen in voor – er is totaal geen sprake van hoop.” Sommige professionals in de geestelijke gezondheidszorg vrezen dat de show zou kunnen leiden tot kopieergedrag. (Volgens een Argentijnse nieuwsbron heeft zich in Peru al een zaak voorgedaan van een 23-jarige die zelfmoord pleegde en bandjes achterliet.)

Hoopvolle verhalen kunnen van groot belang zijn, vertelt Campbell. “Als je middenin een crisis zit, denk je dat de situatie nooit zal verbeteren. Als iemand je een alternatieve uitkomst laat zien, kan dat enorm helpen – maar emotionele genezing vergt natuurlijk tijd en moeite.” We vroegen drie voormalig suïcidale mensen waardoor zij uiteindelijk van gedachten veranderden.

Alicia Raimundo, 28 Alicia voelde zich al haar hele leven een buitenbeentje. Op 23-jarige leeftijd werd ze gediagnosticeerd met het syndroom van Asperger, een vorm van autisme die zich kenmerkt door beperkingen in sociale interacties. “Ik ben altijd al een beetje raar geweest, ik hield van gamen en superhelden – en ik wist niet hoe ik het gesprek met mensen aan moest gaan,” zegt ze. Toen haar klasgenootjes begonnen te daten, voelde Alicia zich nog meer buitengesloten. Ze raakte depressief, had geen motivatie meer om te studeren en had moeite met uit bed komen. Ze wilde niet echt dood, legt ze uit: ze zag gewoon geen andere uitweg. “Ik wilde mijn leven niet leiden zoals ik op dat moment deed,” zegt ze. Uiteindelijk deed ze een mislukte zelfmoordpoging, en belandde ze in het ziekenhuis.

Een aantal maanden later raakte Alicia bevriend met een schoolgenootje: Keerthi, een vrolijk 13-jarig meisje uit India met een brede lach en positief karakter. Volgens Alicia leerde Keerthi haar “zichzelf te accepteren, en door haar deed ik me niet meer anders voor dan ik ben.” Keerthi moedigde Alicia aan om zich meer op school toe te leggen, en zich aan te melden bij een universiteit, wat voor nog een keerpunt zorgde. Door therapie te volgen en wat afstand te creëren tussen haarzelf en het leven en de familie en vrienden met wie ze opgegroeid was, was ze naar eigen zeggen eindelijk in staat haar eigen identiteit te ontdekken. Voor het eerst durfde Alicia het aan om haar psychische problemen met haar nieuwe vrienden en studiegenoten bespreekbaar te maken. Sommige van de studenten “vonden het maar raar” dat ze zo eerlijk was, maar ze vormde voor het eerst ook een groep hechte vrienden om zich heen. Eindelijk had ze niet langer het gevoel dat ze zichzelf moest verstoppen. “Ik kwam erachter dat ik heel sterk en slim ben, en dat ik tegelijkertijd ziek én fantastisch kan zijn,” zegt ze. Tegenwoordig werkt ze bij Stella’s Place in Toronto, een non-profitorganisatie die gratis hulp biedt aan tieners met geestelijke gezondheidsproblemen. Ook geeft ze voorlichtingen op middelbare scholen en universiteiten over haar ervaringen, om scholieren en studenten die met depressies kampen zover te krijgen hulp te zoeken.

Josh Copperthwaite, 20 Josh lijdt al jarenlang onder flashbacks – die op 14-jarige leeftijd begonnen – over hoe hij seksueel misbruikt werd door zijn vader. Naast de nachtmerries voelde hij zich constant uitgeput en had hij last van paniekaanvallen. Hij stopte met huiswerk maken. Omdat hij niet wilde dat iemand van zijn problemen zou weten, begon hij zich af te sluiten van zijn vrienden en familie. Op een koude herfstochtend, hij was toen 17, kwam hij bijna zover dat hij zijn leven beëindigde. “Maar een deel van mij kon zich niet voorstellen dat ik mijn eigen leven niet mee zou gaan maken,” zegt hij. “Mijn moeder en broer hadden me nodig. Mijn moeder zou eraan onderdoor zijn gegaan.” Josh besloot de hulp van een professional in te schakelen. Naast de therapiesessies die hij volgde, stelde zijn therapeut, Dan McGann, Josh voor aan een groepje tieners die allemaal met een depressie te kampen hadden en samen hardliepen. Naarmate Josh’s conditie zich ontwikkelde, verbeterde ook zijn zelfvertrouwen. Aan het einde van zijn training had hij zijn eerste race van 5 kilometer erop zitten. Josh herinnert zich nog goed hoe hij de finish behaalde; zijn hart klopte in zijn keel, en hij kreeg bijna geen lucht. Hij rende met alles wat hij in zich had: “Die bemoedigende kreten van mensen die stonden te kijken, dat was geweldig,” zegt hij. “Ik kreeg er mijn eigenwaarde door terug.” En die eigenwaarde had hij ook hard nodig. Toen Josh’s vader acht jaar na het misbruik voor het gerecht gesleept werd, besloot Josh zijn verhaal als slachtoffer te doen in de rechtszaal. Eerst was hij doodsbang, en compleet verlamd door het vooruitzicht dat hij zijn vader zou gaan zien (die uiteindelijk, na een pleidooi, alleen een voorwaardelijke gevangenisstraf kreeg). Maar toen hij eenmaal begon te praten, vormden de zinnen zich bijna automatisch. McGann stelde Josh voor om zijn verhaal aan middelbare scholieren te gaan vertellen. Aanvankelijk vond hij het idee alleen al veel te eng, maar uiteindelijk vaagde die angst weg: hij realiseerde zich dat hij andere jongeren die een moeilijke tijd doormaakten zou kunnen helpen, en een gevoel van euforie overspoelde hem. “Ik vertel hen dat er licht is aan het einde van de tunnel, ook al zien ze dat licht nu nog niet,” besluit hij.

Emmett Huston, 18 Twee jaar geleden bevond Emmett zich op de psychiatrische afdeling van Toronto’s North York General Hospital. Emmett, die er de voorkeur aan geeft met ‘hen’ of ‘hun’ aan te worden gesproken, was woedend om het feit dat een van hun vrienden de hulpdiensten had ingeschakeld, nadat Emmett een zelfmoordpoging had gedaan. “Ik voel me vreselijk, het is wreed om me in leven te houden,” zo dacht Emmett. Een dag nadat hen toestemming kreeg de psychiatrische afdeling zo nu en dan te verlaten, liep hen met hun moeder door de tuin, waar ze een sigaret deelden. “Ik kan me geen wereld zonder jou voorstellen,” zei hun moeder. Emmett realiseerde zich hoe vreselijk de mensen van wie hen hield zich zouden voelen als hen overleed. Dat zorgde er niet voor dat alles op miraculeuze wijze beter was, maar hen was hierna wel bereid professionele hulp te zoeken. Emmett had altijd met heel uiteenlopende problemen te maken gehad – van de spanning die de scheiding van hun ouders met zich meebracht, tot hun genderidentiteit. “Ik vond geen aansluiting bij de meisjes of de jongens. Ik dacht dat ik voor altijd een ongemakkelijke tomboy zou blijven – ik was echt een buitenbeentje op de middelbare school,” vertelt hen. De ruzies, verwarring en tumultueuze relaties eisten hun tol. Op 14-jarige leeftijd begon Emmett antidepressiva te slikken. Maar toen dat tot vervelende bijwerkingen leidde, stopte hen daar al snel weer mee. “Daarna begon de ellende pas echt.” Hen kon niet slapen, verloor hun eetlust en huilde continu. Hen voelde zich door vrijwel iedereen begrepen, en gaf uiteindelijk de hoop op. Uiteindelijk belandde Emmett in het ziekenhuis. De weg naar genezing was allesbehalve makkelijk. Maar op hun 18e verjaardag, na nogmaals in het ziekenhuis opgenomen te zijn na een relatiebreuk, besloot hen door te pakken. Na gediagnosticeerd te zijn met borderline persoonlijkheidsstoornis, had Emmett het gevoel dat hun gevoelens eindelijk erkend werden. Sporten en gecontroleerde ademhalingsoefeningen, in combinatie met de juiste medicijnen, maakten ook een heel verschil. Emmett omarmde ook hun non-binaire identiteit en sloot zich in de zomer van 2016 aan bij een zomerprogramma voor transgender atleten. “Ik voelde me heel goed, omdat ik werd omringd door mensen die net zo waren als ik en begrepen wie ik was,” vertelt hen. Nog steeds zijn er moeilijke dagen waarop hen zich overweldigd voelt. “Toch ben ik blij dat ik er nog ben,” besluit Emmett.

Als jij of iemand uit je omgeving worstelt met een eetstoornis, depressie, of andere psychische problemen, neem dan contact op met MIND Korrelatie op 0900 1450, of kijk op mindkorrelatie.nl .