FYI.

This story is over 5 years old.

anticonceptie

Heb je écht meer kans op borstkanker door anticonceptie?

Ja, maar wacht nog even met het doorspoelen van de pil.
Foto door Lars Klove/Getty Images

Nieuwskoppen kunnen soms beangstigend zijn. Vorige week was er bijvoorbeeld het bericht dat vrouwen die hormonale conceptie gebruiken een verhoogde kans op borstkanker hebben, 20 procent maar liefst. De vraag is of die angst terecht is. Want wat betekent zo’n onderzoek nou precies, en is het echt een goede reden om wantrouwend naar de pil te kijken?

Laten we dat onderzoek eerst in het juiste perspectief plaatsen. Het gaat om een onderzoek dat recent gepubliceerd is in de New England Journal of Medicine. De onderzoekers bestudeerden 1,8 miljoen Deense vrouwen van 15 tot 49 jaar bijna 11 jaar lang. Uit het Deense register voor medicijnrecepten haalden ze gegevens van apothekers over de verstrekte anticonceptiemiddelen, en ze raadpleegden het Deense kankerregister voor informatie over gevallen van borstkanker. Deze twee cijfers werden vervolgens met elkaar vergeleken en geanalyseerd.

Advertentie

Ze kwamen erachter dat vrouwen die recent hormonale anticonceptie gebruikten, of nog steeds gebruiken, 20 procent meer kans hadden om borstkanker te krijgen dan vrouwen die deze vorm van anticonceptie nooit hadden gebruikt. Vrouwen die het minder dan een jaar gebruikten, hadden het laagste risico – de kans steeg met 9 procent. Diegenen die het al meer dan tien jaar gebruikten, hadden het hoogste risico. Zij hadden 38 procent meer kans om borstkanker te krijgen. Zelfs als ze stopten, bleef dat verhoogde risico voor nog minstens vijf jaar bestaan.

Dit verband zou verklaard kunnen worden door de hormonen oestrogeen of progesteron die in anticonceptiemiddelen zitten, maar de achterliggende reden is niet helemaal zeker. Om die precies te achterhalen is meer onderzoek nodig.

Het resultaat komt overeen met ouder onderzoek waarbij ook een met 20 procent verhoogd risico op borstkanker werd geconstateerd. Wat dit onderzoek anders maakt, is dat ze ook nieuwere vormen van anticonceptie hebben meegenomen, zoals de vaginale ring, pleisters, implantaten, injecties en hormoonspiraaltjes. Ook onderzochten ze recentere pillen, die minder oestrogeen bevatten dan voorheen. Daardoor geeft dit een vollediger en actueler beeld dan eerder onderzoek.

20 procent klinkt als heel hoog (en het is ook statistisch significant voor onderzoek), maar toch is het niet zo alarmerend als je misschien denkt. Als de kans om borstkanker te krijgen nog geen 0,1 procent is en je verhoogt die kans met 20 procent, is de kans nog steeds heel laag. Zoals de auteurs zeggen: hormonale anticonceptie is verantwoordelijk voor één extra geval van borstkanker op 7690 vrouwen die elk jaar anticonceptie gebruiken. En dan hebben we het alleen nog maar over een diagnose, want wat er verder precies met deze vrouwen is gebeurd weten we niet.

Advertentie

Bovendien biedt hormonale anticonceptie een paar belangrijke voordelen voor de gezondheid, waaronder natuurlijk bescherming tegen zwangerschap. De onderzoekers concluderen: "Dit risico moet worden afgewogen tegen belangrijke voordelen van hormonale anticonceptie, zoals anticonceptieve werkzaamheid en een verlaagd risico op eierstok-, baarmoeder- en wellicht darmkanker (dat geldt althans voor orale anticonceptie, die veel werden gebruikt in de jaren zeventig en tachtig).” Eerdere onderzoeken toonden aan dat anticonceptie het risico op baarmoederkanker met de helft verlaagt, en het risico op eierstokkanker met 27 procent.

Een begeleidend artikel van David Hunter, directeur van het Harvard-Oxford-programma over epidemiologie, geeft ook wat inzicht. "Het 20 procent hogere risico moeten we binnen de context zien van het relatief lage aantal gevallen van borstkanker onder jonge vrouwen," schrijft hij. Bij vrouwen onder de 35 geldt het verhoogde risico door hormonale anticonceptie voor twee op de 100.000. Dat is een zeer lage kans. Hij wijst ook op onderzoek dat aantoont dat als je het langer dan vijf jaar gebruikt, je totale risico op kanker afneemt.

Aangezien het risico op borstkanker toeneemt met leeftijd – en ook de link tussen hormonale anticonceptie en de ziekte sterker wordt met leeftijd – kun je misschien beter andere vormen van anticonceptie overwegen als je de veertig bent gepasseerd, zegt Hunter.

Zeker is dat hormonale anticonceptie goed is voor de gezondheid van vrouwen, zegt de Amerikaanse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (AVOG). "Anticonceptie is een medische noodzaak voor vrouwen gedurende dertig jaar van hun leven," laat vicepresident Chris Zahn in een reactie weten. "Voor veel vrouwen is hormonale anticonceptie – de pil, pleisters, de ring, het spiraaltje en de implantaat – een van de veiligste, meest efficiënte en toegankelijkste methodes. Dankzij deze methodes hebben vrouwen essentiële controle over hun gezondheid, en over de vraag of en wanneer ze zwanger willen worden. Ze verminderen het risico op baarmoederhalskanker, en in sommige gevallen helpen ze bij chronische aandoeningen zoals acne of een pijnlijke menstruatie. Hormonale anticonceptie wordt ook in verband gebracht met specifieke gezondheidsrisico’s, maar dat geldt voor alle medicijnen.”

Zahn zegt dat AVOG de veiligheid van anticonceptie heel serieus neemt, en dus ook nieuw onderzoek dat hierover gaat. Maar er zitten wel wat beperkingen aan dit laatste onderzoek, vindt zij. "Hoewel dit onderzoek bekende verbanden tussen borstkanker en hormonale anticonceptie bevestigt, geloven wij dat we de resultaten pas goed kunnen interpreteren en er conclusies uit kunnen trekken als het uitgebreid geëvalueerd is," zegt Zahn. "We moeten ook rekening houden met andere factoren die de resultaten kunnen beïnvloeden, zoals of borstkanker voorkomt in de familie van vrouwen voor- en na de menopauze, in welk stadium de ziekte zich bevindt en wat de sterftecijfers zijn na deze borstkankerdiagnoses."

Als je je zorgen maakt, kun je met je huisarts of gynaecoloog de voordelen en risico’s van de door jou gekozen anticonceptie bespreken, zegt Zahn. Als je een hoge bloeddruk hebt, een persoonlijke geschiedenis met borstkanker, of als je rookt en ouder bent dan 35, is hormonale anticonceptie misschien niet de juiste oplossing voor jou, zegt AVOG. (Het is trouwens interessant dat AVOG zegt dat vrouwen met een mutatie in het BRCA-gen juist gebaat zijn bij de pil, omdat het hun kans op eierstokkanker verlaagt.) Maar bespreek het vooral met je eigen arts. Zij zijn er om je te helpen bij het maken van de juiste keuze.