Hoe we zouden kunnen evolueren om minder te slapen

Mensen besteden een derde van hun leven aan slaap, maar sommige onderzoekers denken dat we dat aandeel met technologie flink kunnen verkleinen. Daarvoor moeten we wel het traditionele idee van een rechthoekig bed aan de kant zetten en ons slaapcomfort volledig laten regelen door technologie. Voor sommigen klinkt dit misschien als een nachtmerrie, maar eigenlijk is de mensheid al duizenden jaren bezig met het verbeteren – en verkorten – van slaap.

Volgens David Samson, een slaaponderzoeker aan Duke University, moeten we naar ons verleden kijken om onze slaap te verbeteren. Hij is bijna klaar met een onderzoek waarmee hij hoopt te bewijzen dat mensen "een stuk efficiënter" slapen dan andere primaten, onze dichtstbijzijnde genetische verwanten.

Samson heeft het slaapgedrag van 21 soorten apen bestudeerd en hij concludeerde dat die ongeveer dubbel zoveel slapen als mensen. Zo slapen maki's 14 tot 17 uur per dag en chimpansees 11,5 uur, terwijl mensen genoeg hebben aan zeven uur. Volgens Samson komt dit omdat mensen zijn geëvolueerd om niet meer in bomen te slapen, maar op de grond en later in een bed in een verwarmde ruimte. Kortgezegd zijn we ons veiliger gaan voelen op de plek waar we slapen en daardoor slapen we sneller en dieper. We zijn minder tijd gaan verspillen aan lichte slaap, iets wat apen wel doen.

Samson denkt dat deze evolutie zich voort kan zetten met behulp van technologie. "Al honderden jaren is de mens zijn omgeving aan het manipuleren, in plaats van andersom," zegt hij. "Er is geen reden waarom we onze slaap niet verder kunnen optimaliseren met behulp van technologie. Ik ben ervan overtuigd dat veel mensen in de toekomst een slaapapparaat hebben die het licht en de temperatuur tijdens de slaap optimaliseert."

In 2055 zullen mensen gemiddeld nog maar vijf uur per nacht slapen. Dat voorspelt slaapexpert Dr. Raj Dasgupta van het Institute for Ethics and Emerging Technologies in de Verenigde Staten. De ontwikkeling naar minder slaap is al gaande. In vergelijking met 40 jaar geleden slapen mensen al gemiddeld één uur minder per dag, legt Dasgupta uit. "Ik vind deze ontwikkeling beangstigend," voegt hij toe.

Dasgupta waarschuwt dat technologie deze ontwikkeling aan het versnellen is. Van studenten tot soldaten, iedereen wil het geheim van weinig slaap achterhalen. Maar als we gaan morrelen met onze biologie, kan dat gevolgen hebben voor de gezondheid. "Alleen al als we kijken naar de wijsheden over slaap. Ooit zeiden mensen 'ochtendstond heeft goud in de mond' en nu zeggen millennials 'slaap is een slecht alternatief voor cafeïne.' Het is bijna alsof we onbewust worden gedwongen om minder te slapen," aldus Dasgupta. "Dit is jammer," voegt hij toe. "We weten dat meer slaap zorgt voor een beter humeur en voor een gezonder leven."

Maar technologiebedrijven zijn toch vastbesloten om de tijd die we aan slaap besteden flink te verminderen. Er zijn al talloze apps die je slaap bijhouden en je op een goed moment wakker maken, zodat je een stuk frisser uit bed stapt. Die apps maken nu nog voornamelijk gebruik van de sensoren die in smartphones zitten, maar dat levert niet de beste metingen op. Nyx Devices is bijvoorbeeld bezig met een pyjama die vol zit met sensoren. Dit soort technologie zal een stuk beter kunnen bepalen in welk deel van de slaapcyclus we ons bevinden. En wat dus het beste moment is om ons wakker te maken.

Het bed zelf zal ook veranderen.

Er zijn al speciale apparaten om een dutje in te doen en die vind je op moderne luchthavens en in hippe kantoren, zoals die van Google en Uber. Deze apparaten zorgen voor de optimale hoeveelheid licht en de beste temperatuur voor het meest efficiënte dutje.

De Tranquility Pod, zo'n apparaat zoals je hierboven ziet, is al te koop voor 30.000 dollar. Het is een bed met een eivormig omhulsel van glasvezel. Het apparaat controleert geluid, tempratuur en licht zodat "lichaam en geest in een kalme en ontspannen staat worden gebracht," aldus de website van de fabrikant. Er zit een "biofeedback system" in die de hartslag van de gebruiker in de gaten houdt terwijl hij uitrust op het verwarmde waterbed. Volgens een onderzoek van de fabrikant zijn personen 30 procent alerter nadat zij een dutje in het apparaat hebben gedaan.

Als we in de toekomst minder gaan slapen, zullen we meer tijd hebben voor werk of vrije tijd. Toch denkt Dasgupta dat we voorzichtig moeten zijn met deze ontwikkeling. Een samenleving waarin iedereen het gevoel heeft uitgerust te zijn, maar dat eigenlijk niet is, zal gevaren voor de gezondheid met zich meebrengen. "Een slaaptekort zorgt ervoor dat het immuunsysteem slechter werkt. Hopelijk is er niet een drastische uitbraak voor nodig voordat we dit ons gaan realiseren," zegt hij. "Ik denk niet dat onze lichamen echt minder slaap willen, maar daar lijken we wel naartoe te gaan."