We leven in een tijdperk van peniscrisis

Als het erop aankomt, is er iets inherent grappigs aan de penis. We vergelijken hem met worsten, slangen en zeedieren; hij kan de helikopter doen; hij is een verontrustend onstoffelijk, half losstaand lichaamsdeel; hij geeft acht en verandert een dekbed in een tent; hij pist en spuit; hij kan komisch groot of intimiderend klein zijn. Natuurlijk kan het ding ook sexy zijn. Maar hij kan ook duivels onsexy zijn, een lompe, opzichtige, slungelige augurk van een ding.

En in de popcultuur zit de penis in de lift. De laatste jaren is de piemel overal opgedoken. Tientallen jaren lang kregen we nauwelijks een blik op de eikel op tv, maar dankzij Euphoria, Pam and Tommy, Normal People, White Lotus en Succession zijn er voor ons kijkplezier penissen in beeld gebracht. Ook de modewereld heeft zich volledig op penis-thema's gestort dankzij modeontwerpers als JW Anderson en Rick Owens. Vijf jaar nadat Kyrell Grant's neologisme voor het eerst viral ging, voelen we de term Big Dick Energy nog steeds.

Maar het zit zo: als het op volksgezondheid aankomt, leven we eerder in de tijd van het grote-lullen-letsel. De penis mag dan stevig zijn in termen van popcultuur, in het echt was hij nog nooit zo kwetsbaar. Een samenraapsel van pikproblemen – erectiestoornissen, slecht sperma, laag testosteron, geknapte penissen, gevoelloosheid van de genitaliën en soa's – komen allemaal steeds vaker voor. Alles bij elkaar is het een complete crisis, en hoewel het misschien makkelijk lijkt om het allemaal weg te lachen, is het echt heel erg triest voor iedereen die eronder lijdt. 

International Andrology, een keten van seksuele gezondheidsklinieken voor mannen die 3000 patiënten per jaar behandelt, hebben een stijging van het aantal gevallen geconstateerd. “In het algemeen is er een stijgende trend in alle problemen die we behandelen,” zegt Marinos Alexandrou, de directeur. Verontrustend is ook dat de patiënten jonger worden. “We zien ook dat de gemiddelde leeftijd van mensen die hulp zoeken steeds lager wordt,” bevestigt hij.

Natuurlijk zijn veel van deze seksuele gezondheidsproblemen niet uniek voor alleen mensen met een penis (en velen van ons hebben ook ergere aandoeningen). Mensen met vulva's hebben bijvoorbeeld te maken met slechtere gezondheidszorg, een pandemie van seksisme en een gigantisch gapend gat in de vagina-wetenschap. Gynaecologische aandoeningen zoals endometriose worden vaak niet serieus genomen. Over het algemeen hebben mensen met een penis het dus nog altijd makkelijker.

Maar misschien praten mensen minder over de penis en op een minder serieuze manier. “Naar mijn mening praten mannen over het algemeen niet over hun gezondheid in het algemeen en in het bijzonder niet over hun genitale gezondheid. Veel van de mannen die ik zie lijden al jaren in stilte en schaamden zich zelfs om hulp te zoeken bij de gezondheidszorg,” zegt Amr Raheem, consulent androloog bij International Andrology London. 

Laten we beginnen met erecties. Mensen vinden het moeilijk om een stijve te krijgen. Decennialang werden erectiestoornissen (ES) bijna alleen besproken in termen van ouderen die Viagra slikten, maar nu wordt het probleem veel breder gedragen. Een rapport van de Co-Op Pharmacy, aan de hoogste kant van het spectrum, suggereert dat maar liefst 50 procent van de mannen in de dertig last heeft van erectieproblemen, waarvan 33 procent het probleem voor zichzelf houdt en slechts 9 procent er uiteindelijk met een andere man in de omgeving over praat. 

Angus Barge, medeoprichter van het seksueel welzijnsbedrijf voor mannen, Mojo, heeft deze trend omgebogen. Hij startte de app met zijn neef Xander nadat ze allebei spraken over hun problemen met ES. “Toen ik 27 was, begon ik volledig uit het niets erectieproblemen te krijgen en kon ik hem niet meer omhoog krijgen,” vertelt hij aan VICE. “Mijn hele leven stortte in. Ik trok me niet alleen terug uit dates – ik ben een grote extravert en kreeg veel energie van uitgaan – maar ook uit mijn sociale leven.” Aangespoord door de statistiek dat 85 procent van de gevallen van ES bij mannen onder de 40 psychologisch is, maakt Mojo gebruik van de expertise van psychoseksuele therapeuten en artsen om videocursussen, oefeningen en een gemeenschap van 100.000 collega's aan te bieden. 

Maar ES is niet het enige voorbeeld van onze lullen die lullig doen. Ook onze spermakracht is nog nooit zo zwak geweest; het aantal zwemmers in ons sperma is de afgelopen 40 jaar met meer dan de helft gedaald. “Ik denk dat dit nog een signaal is dat er iets mis is met de aardbol en dat we er iets aan moeten doen,” schreef Hagai Levine, auteur van een rapport uit 2022 over de achteruitgang van de spermakwaliteit, en hij waarschuwde dat dit een belangrijk moment zou kunnen zijn in de geschiedenis van de mannelijke vruchtbaarheid en een onomkeerbare crisis zou kunnen veroorzaken. 

En terwijl de Toblerones misschien in omvang toenemen, is het testosteron nog nooit zo laag geweest sinds het gemeten wordt. Het daalt elk jaar met 1 procent over de hele wereld en draagt bij aan een verminderde zin in seks. Volgens gloednieuw onderzoek van Numan, een platform voor mannengezondheidszorg, hebben ongeveer twee miljoen mannen in het Verenigd Koninkrijk hier last van en is 44 procent van ons zich nauwelijks bewust van de symptomen. 

En voor degenen onder ons met een penis die nog steeds seks hebben, is de kans groter dan ooit dat ze besmet zijn: Soa's zijn de afgelopen twee jaar enorm toegenomen in het Verenigd Koninkrijk, met de hoogste gonorroe-diagnoses ooit. Of gebroken: Terwijl er in 2020 slechts 46 gebroken pikken werden behandeld in het VK, werden er in 2021 wel 169 (ahem!) gemeld.

Velen die met deze problemen worden geconfronteerd, grijpen naar een wondermiddel: medicatie. Hieronder vallen Cialis en Viagra, die eenvoudig gezegd werken door het PDE5-enzym te remmen om vaatverwijding te verhogen en je penis vol plasma te pompen. Het wordt door velen gezien als een ijzersterke oplossing voor ES; het is bewezen dat het mensen met een penis helpt om een betere erectie te krijgen en iedereen die er wel eens een of twee heeft gebruikt, kan waarschijnlijk getuigen van de bovenmenselijke effecten. Sinds het in 2018 een vrij verkrijgbaar geneesmiddel werd, is de verkoop van Viagra explosief gestegen tot aderknallende hoogten; Viagra Connect verkocht tussen 2020 en 2021 zeven miljoen tabletten in het Verenigd Koninkrijk en 60 procent van de kopers was jonger dan 55 jaar.

Er is echter een letterlijk tegenargument, een dat even sterk is. Viagra mag dan een kortetermijnoplossing zijn, het pakt het probleem niet echt aan. “Het maakt geen enkel verschil als je last hebt van prestatieangst,” legt Barges uit, omdat de vecht-of-vluchttoestand waarin je verkeert, betekent dat al je bloed sowieso naar de hersenen en skeletspieren gaat. Als het wel werkt, vaak door placebo, kan het een soort kruk voor je kruis worden. “De volgende keer heb je zoiets van, ik heb mijn Viagra nodig, en opeens ben je verslaafd. Het heeft geen chemische verslaving zoals een opioïde, maar er is een risico op psychologische afhankelijkheid,” zegt Barge. 

Ook de bijwerkingen kunnen lastig zijn; veel voorkomende symptomen zijn duizeligheid, hoofdpijn en opvliegers. “Mensen die Sildenafil (Viagra) willen gebruiken, moeten altijd eerst advies inwinnen bij een betrouwbare arts, want er zijn risico's aan verbonden,” adviseert Luke Pratsides, hoofdarts bij Numan, die waarschuwt dat het kan leiden tot een lagere bloeddruk en iemand vatbaarder kan maken voor instortingen. Ook al zijn ernstige bijwerkingen zeldzaam, het is geen wondermiddel voor de penis. 

Het is niet alleen Viagra: Een heleboel andere chemische kuren worden aangeboden aan bezorgde penisbezitters. Online fora worden overspoeld met mogelijke behandelingen voor ES, lage testosteron en verminderd libido. “Veel mensen zeggen dat ze een bepaalde wortel gebruiken of dat ze een dierlijk extract hebben gevonden, en een deel van mij denkt dan: Placebo is echt een krachtig middel,” zegt Barge. Hoewel hij toegeeft dat het geen zin heeft om “de zeepbel te laten barsten” voor mensen die succes hebben met bepaalde medicijnen, pakken ze het daadwerkelijke probleem nog steeds niet aan en veroorzaken ze vaak een volledige obsessie en andere bijkomende kwalen. 

Berichten op Reddit lezen als een soort homeopatisch Holland & Barrett-boodschappenlijstje van een heks; de remedies omvatten zink, magnesium, cyclodextrine, longjack, kegeloefeningen, kruiden, sequoia, stikstofmonoxide, ashwagandha, macawortel, bietensap en – jawel – vitamine D, uitgeprobeerd door wanhopige mannen die zichzelf als proefkonijn gebruiken ten koste van hun gezondheid en portemonnee. Het niveau van dysforie is dystopisch.

Maar waarom is het grote-lullen-letsel op dit moment een ding? Er is natuurlijk niet één enkele factor in al deze discussies, maar er is er wel één die vaak wordt gebookmarked en in de gaten wordt gehouden: Porno. “De beschikbaarheid van pornografie is een probleem,” zegt Pratsides. “Porno kan mensen een verhoogde, verzonnen voorstelling van seks geven die extreem opwindend is. Deze onrealistische verwachting kan het veel moeilijker maken voor mensen om in het echte leven een erectie te krijgen.” Het is zo'n probleem dat er nu een term voor is, PIED (Porn Induced Erectile Dysfunction) – - hoewel het nog steeds een heet hangijzer is, bleek uit een onderzoek uit 2015 dat 71 procent van de zware pornogebruikers een of andere vorm van disfunctie ervaart.

Porno is waarschijnlijk ook een factor in de toename van cosmetische chirurgie; Raheem zegt dat het een historisch hoogtepunt is in zijn 20-jarige carrière. Wat krommingen naar boven betreft: International Andrology biedt behandelingen voor kromme penissen, plus de steeds populairdere penisvergroting en de meer niche scrotoplastiek (je ballen er mooier uit laten zien).

Wat betreft een lage T-waarde en het aantal zaadcellen kunnen veranderingen in levensstijl hier debet aan zijn. “Gezondheidsproblemen bij mannen nemen toe door slechte voeding, gebrek aan beweging, chronische stress, slaapgebrek, roken en drugsverslavingen,” zegt Raheem, en hij voegt eraan toe dat een vergrijzende, seksueel actieve bevolking tot meer problemen leidt. Dieet is belangrijk; Pratsides merkt op dat “suiker een schadelijk effect heeft op de bloedvaten” en dat diabetes ook kan leiden tot ES en een laag T-gehalte. Als het gaat om zwakker sperma, zijn de theorieën meer uiteenlopend; Pratsides noemt het geloof dat microplastics de schuld zouden kunnen zijn, iets wat veel recente rapporten hebben geconcludeerd.

Ook mentaal leven we in een tijdperk van ongekende stress en stimulatie, waardoor het nog erger wordt. “Millennials en Gen Z zijn de meest angstige mensen die ooit op deze planeet rondliepen”, zegt Barge klinisch. “En het is niet alleen de manier waarop we porno kijken en masturberen. Het heeft de manier veranderd waarop we daten, mensen ontmoeten, leven, werken, communiceren. Alles is veranderd,” vervolgt hij.

Maar misschien is de meest snode oorzaak wel degene die we net hebben onderzocht als oplossing: medicijnen. Meer dan 8 miljoen mensen in het Verenigd Koninkrijk gebruiken momenteel antidepressiva, een toename van 35 procent in slechts zes jaar. Decennialang hebben farmaceutische bedrijven geprobeerd om het enorme risico op seksuele disfunctie veroorzaakt door SSRI's (SSD) te verdoezelen, maar toegenomen bewustzijn heeft geleid tot rapporten dat ongeveer 50 procent van de mensen die antidepressiva gebruiken problemen kunnen krijgen. Er is een heel smorgasbord van geruïneerde orgasmes: anorgasmie, ES, verdoving van de penis en vertraagde ejaculatie. (Vertraagde ejaculatie is zo'n veel voorkomende bijwerking dat mensen die last hebben van vroegtijdige ejaculatie vaak SSRI's voorgeschreven krijgen om dit ene probleem te behandelen).

Nog enger is het schrikbeeld van PSSD (Post SSRI Sexual Dysfunction), een aandoening waarbij mensen die SSRI's gebruiken seksuele bijwerkingen ervaren, zelfs nadat ze gestopt zijn met de pillen, vaak ernstiger dan in eerste instantie. Het wordt gedefinieerd als een aanhoudende gevoelloosheid van de genitaliën gedurende meer dan drie maanden na het stoppen met SSRI's, maar het kan ook veel andere symptomen veroorzaken, waaronder een verlies van libido, anorgasmie, erectiestoornissen en emotionele afstomping.

Dankzij wetenschappers, waaronder psychiater David Healy, een recente documentaire van Panorama en het werk van het PSSD Network, wordt er eindelijk meer gedaan. “Het is een feit dat PSSD al 30 jaar bekend is. Waarom wisten we er niets van? Waarom zouden we het niet willen weten?” zegt Luke, hoofd van de UK PSSD Association en een vertegenwoordiger van het PSSD Network, die een samenvatting geeft van de aandoening. (Zijn naam is veranderd om zijn privacy te beschermen.)

Luke's eigen verhaal is schrijnend; sinds hij gestopt is met SSRI's heeft hij last van PSSD en ervaart hij ook ernstige anhedonie, waarbij hij het moeilijk vindt om geluk, opwinding of zelfs liefde te ervaren. “Veel mensen met PSSD beschrijven het alsof de verbinding tussen je hersenen en je genitaliën weg is,” legt Luke uit. Ik kan het met hem eens zijn; terwijl ik nog steeds mijn SSRI's slik, ervaar ik soortgelijke bijwerkingen, waarbij ik vaak het gevoel heb dat ik permanent een pak extra veilige condooms draag. De verhalen die op de site worden gedeeld zijn echt hartverscheurend; mensen vergelijken het met chemische castratie, onomkeerbare impotentie en volledig beroofd worden van hun menselijkheid. 

Andere pillen kunnen vergelijkbare effecten veroorzaken. Finasteride, een middel tegen haaruitval dat de omzetting van testosteron in dihydrotestosteron vertraagt, wordt in verband gebracht met een lage geslachtsdrift en vertraagde ejaculatie (ook wel PFS genoemd). “In zeer zeldzame gevallen kan Finasteride ook invloed hebben op het libido en seksuele disfunctie,” zegt Pratsides, maar hij voegt eraan toe dat “stoppen met de behandeling ervoor zorgt dat problemen met seksuele disfunctie binnen 10 tot 14 dagen verdwijnen". Het acne-medicijn Accutane is, zoals Luke opmerkt, ook in verband gebracht met erectiestoornissen en seksuele gevoelloosheid. Het is zelfs nog wreder dat al deze medicijnen in de eerste plaats worden genomen vanwege angst en onzekerheid, maar ons uiteindelijk nog meer problemen op het gebied van seks geven.

Het komt erop neer dat Big Pharma grof geld verdient aan ons grote-lullen-letsel. Het is een eindeloze lus van seksuele disfunctie, waarbij de behandeling een nieuwe oorzaak kan geven. Luke vergelijkt hulp zoeken met een spelletje Russische roulette. “Je gaat naar een dokter en vaak krijg je te horen dat je depressief bent of dat je het verzint. Uiteindelijk krijg je mensen die zichzelf proberen te behandelen met medicijnen, supplementen en onderzoekschemicaliën, allerlei gekke dingen. Het is echt verschrikkelijk,” zegt hij.

Maar hoop doet leven. Het grote-lullen-letsel zou eigenlijk deels kunnen leiden naar iets optimistischers: dat we het meer over de gezondheid van de penis hebben. Misschien is het niet meer dan logisch dat hoe meer het gesprek en het bewustzijn toenemen, hoe meer mensen hun eigen gevallen melden, wat leidt tot het gevoel dat het probleem is toegenomen terwijl het eigenlijk altijd al latent aanwezig was. “Veel meer mannen praten over de gezondheid van hun penis. De opkomst van digitale gezondheidszorg en online consulten drijven deze verschuiving”, zegt Pratsides. “Digitale gezondheidszorgplatforms (zoals Numan) motiveren mannen om controle te nemen over hun gezondheid en onverdiend gestigmatiseerde aandoeningen te behandelen.”

De echte lakmoesproef is misschien de manier waarop we over lullen praten, niet alleen hoe vaak. De jury buigt zich nog even over het nut van bijvoorbeeld humor. Numan vindt het prima om kippenkoppen met het opschrift “Pecker” op billboards in het Verenigd Koninkrijk te plakken om ES-medicatie te promoten, wat ongetwijfeld een gesprek op gang heeft gebracht. Anderen zijn daar echter minder zeker van. “Ik denk niet dat een lading aubergine-emoji's mij een goed gevoel geeft over een kwestie die levensverwoestend is,” zegt Barge. Luke is er ook van overtuigd dat humor echte vooruitgang in de weg kan staan. 

Misschien is de penis gewoon niet zo grappig als ik dacht. Jarenlang heb ik grappen gemaakt over mijn eigen uitgestelde orgasme, over het feit dat ik het makkelijker vond om Misdaad en Straf uit te lezen dan om het in bed af te maken. Maar hoewel humor een belangrijke ingang kan zijn in het gesprek en stigma's kan doorbreken – geen paniek, er is niets mis met een pikrietje tijdens het vrijgezellenfeest – zou het op zijn minst een beetje serieuzer praten over de penis nuttig kunnen zijn. En dus een cruciaal moment in het genezen van ons grote-lullen-letsel.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE US.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.