Afbeelding via Dong Wenjie/Getty Images
Een relatie hebben met iemand die zich nooit verontschuldigt kan een heel verwarrend en vernietigend effect op de andere persoon in de relatie hebben. Het kan heel moeilijk zijn een authentieke band op te bouwen met iemand die lijkt te geloven dat hij of zij altijd gelijk heeft.
Een nieuw onderzoek toont nu aan dat mensen die minder geneigd zijn zich te excuseren ook minder compassie naar zichzelf toe tonen. Daarbij is het doorgaans ook niet zo dat deze mensen zichzelf als toonbeeld van perfectie zien en om die reden geen “sorry” zeggen. Het tegenovergestelde blijkt juist waar: mensen die zich nooit verontschuldigen gaan mogelijk zo gebukt onder schaamte door de fouten die ze hebben gemaakt, dat ze zich helemaal terugtrekken uit de situatie.
“Zelfs als het echt broodnodig is, vinden sommige mensen het nog steeds heel moeilijk hun excuses aan te bieden. Met dit onderzoek hebben we een aantal factoren geïdentificeerd die het makkelijker maken de juiste keuze te maken en je alsnog te verontschuldigen,” zegt Anna Vazeou-Nieuwenhuis, als psycholoog verbonden aan de University of Pittsburgh en hoofdonderzoeker van de studie.
Het is niet zo dat mensen die meer compassie voor zichzelf voelen, geen schaamte ervaren door hun fouten (alhoewel ze over het algemeen wel een mindere mate van schaamte voelen). Wél is het zo dat mensen die aardiger zijn voor zichzelf minder geneigd zijn zich, na schaamte te hebben ervaren, uit een situatie terug te trekken.
Zelfcompassie bestaat uit drie belangrijke componenten: het vermogen om aardig voor jezelf te zijn in moeilijke tijden, begrijpen dat alle mensen fouten maken, en het vermogen leed op te merken en moeilijke gedachten en gevoelens te observeren, zonder meteen een waardeoordeel te vellen.
Omdat mensen met meer zelfcompassie een stap terug kunnen nemen van de negatieve emoties die vaak getriggerd worden door vergissingen of gebreken, zijn ze beter in staat om met moeilijke situaties om te gaan. Vaak hebben ze minder sterk de neiging zich volledig uit situaties terug te trekken, of te doen alsof er helemaal geen probleem is. Daartegenover staan mensen met een gebrek aan zelfcompassie, die vaker last hebben van schaamtevolle gedachten en gevoelens en dit als een reflectie zien van hun waarde als persoon.
Naast het feit dat met dit onderzoek aangetoond wordt dat mensen met meer zelfcompassie eerder geneigd zijn hun excuses aan te bieden, voorzien deze bevindingen ons ook van belangrijke inzichten in de psychologische processen achter de gedragingen die ervoor kunnen zorgen dat een relatie succesvol is of juist stukloopt.
“Er zijn factoren die een verontschuldiging in de weg staan. Zelfcompassie lijkt de bereidheid daartoe te vergroten en bepaalde barrières weg te nemen,” zegt Vazeou-Nieuwenhuis.
Een groeiende hoeveelheid klinisch onderzoek ondersteunt het gebruik van meditatie en verbeeldingskracht als gereedschappen om meer zelfcompassie te creëren. Als er inderdaad een verband bestaat tussen zelfcompassie en een grotere bereidheid sorry te zeggen, kunnen zulke gereedschappen ingezet worden bij het oplossen van conflicten en verbeteren van relaties. Een partner die nooit verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar fouten zou bijvoorbeeld bepaalde maatregelen kunnen nemen om meer zelfcompassie te kweken, om zo de barrières die hem of haar normaal gesproken tegenhouden te doorbreken.
En natuurlijk zijn niet alle excuses over één kam te scheren. Een overhaaste en bekoelde “sorry” is lang niet zo effectief als een verontschuldiging die de gevoelens van de ander erkent, waarin je uitlegt wat er fout is gegaan en een plan maakt om deze fout voortaan te voorkomen. Deze bevindingen roepen vragen op over de rol die zelfcompassie mogelijk speelt bij het aantal verontschuldigingen, maar ook bij de kwaliteit en effectiviteit ervan.
“Als mensen zich heel defensief opstellen, zijn hun excuses vaak van lagere kwaliteit en worden ze minder snel geaccepteerd door de ander,” zegt Vazeou-Nieuwenhuis. “In de toekomst zouden we kunnen onderzoeken of meer zelfcompassie inderdaad leidt tot excuses van betere kwaliteit.”
Betere verontschuldigingen vergroten de kans op een gezonde verzoening, wat de algehele gezondheid van een relatie te goede komt. Toch is het ook mogelijk dat zelfcompassie juist tot tegenovergestelde resultaten leidt. Mensen die over veel zelfcompassie beschikken vinden het mogelijk juist lastiger om zich te verontschuldigen, door een grotere bereidheid hun eigen tekortkomingen als deel van de menselijke aard te zien. Een minder veroordelende houding ten opzichte van wangedrag kan er dus ook voor zorgen dat de kans op verzoening juist minder wordt.
Advertentie