Ik had mijn lenzen veel te lang in en daardoor sloegen mijn ogen op hol

Als jij tot het grote aantal Nederlanders behoort dat contactlenzen draagt, loop je risico op een aandoening waar je blind van kunt worden – en dat is bijna helemaal je eigen schuld.

Vaatnieuwvorming (ook wel neovascularisatie) komt voor als het hoornvlies – dat doorzichtige laagje aan de buitenkant van het oog – zuurstoftekort oploopt, doordat het de hele dag bedekt is door een dun vliesje plastic dat je zicht verbetert. Het hoornvlies trekt, snakkend naar lucht, zijn eigen plan en begint nieuwe bloedvaatjes te produceren. Deze bloedvaatjes verplaatsen zich vervolgens over het oppervlakte van je oog. Als je hier niets aan laat doen, kunnen je ogen ontstoken raken, kunnen er vochtophopingen op het hoornvlies ontstaan, en kun je zelfs blind raken. Hoe vaker je lenzen draagt, en hoe minder vaak je ze schoonmaakt en vervangt, hoe groter het risico. Volgens Thomas L. Steinemann, woordvoerder van de American Academy of Ophthalmology en professor aan de Case Western Reserve University School of Medicine in Ohio, zijn het verzorgen en dragen van contactlenzen van invloed op hoeveel nieuwe bloedvaatjes er geproduceerd worden, en hoezeer dit het zicht beïnvloedt. "Het is waarschijnlijk onvermijdelijk dat lensdragers last hebben van wat wildgroei van bloedvaatjes," zegt Steinemann. Hoeveel dat is, ligt aan jou en wat voor een viespeuk je bent. "Als je je lenzen niet vaak genoeg vervangt, loop je een groter risico," zegt Bruce Goldstick, die als oogarts werkzaam is in Chicago. Goldstick gelooft niet dat het onvermijdelijk is, maar hij zegt wel dat vaatnieuwvorming veel voorkomt en waarschijnlijk is.

Je hoornvlies, ongeveer zo groot als een stuiver en zo dik als een pinpas, heeft normaal gesproken helemaal geen bloedvaten. Zodra ze opdoemen, is dat een teken dat er iets mis is. Maar wat is nou eigenlijk het probleem? Is het niet gewoon zuurstof die gaat waar het heen moet gaan? "De kristalhelderheid van je hoornvlies wordt hevig aangetast door die bloedvaten," zegt Steinemann. "De bloedvaten kunnen lekken. Er kunnen ophopingen van cholesterol en lipidenontstaan op het hoornvlies. Je kunt een chronische oogontsteking krijgen." En als je je ogen geen rust geeft, zegt Steinemann, kun je zelfs blind raken. "Ga maar na," zegt Goldstick, "krijgen je ogen meer zuurstof met of zonder contactlenzen?" Dat klinkt logisch. Maar waarom negeren zoveel mensen dan toch het doktersadvies en gaan we met een gerust hart slapen, terwijl we onze lenzen nog inhebben? Waarom dragen we onze weeklenzen twee maanden lang? "Het is luiheid," zegt Goldstick, en hij voegt toe dat mensen graag meteen willen kunnen zien op het moment dat ze wakker worden. Het kan ook zuinigheid zijn. Zelf betaal ik 220 euro voor 12 paar contactlenzen – een jaarvoorraad, als ik ze netjes op tijd weggooi. Maar als ik ze pas weggooi wanneer ze goed smerig zijn, kan ik wel twee jaar doen met die 220 euro aan lenzen. Ook hoef ik dan één keer minder op controle, zodat ik niet eens te horen krijg of ik last heb van op hol geslagen bloedvaatjes. "Ik denk niet dat dat een goede strategie is," zegt Steinemann. "Een contactlens is geen sieraad. Het is een medisch hulpmiddel, en moet in de gaten worden gehouden. Dat zouden je ogen je toch wel waard moeten zijn."

Ondanks het feit dat steeds meer mensen hun lenzen online bestellen, benadrukt Steinemann dat contactlenzen nog altijd voor moeten worden geschreven. Volgens Steinemann heeft dat een goede reden: vaatnieuwvorming en andere symptomen van mishandeling van je oogbal zijn alleen te detecteren tijdens een oogonderzoek. Goed voor je contactlenzen zorgen is een begin, maar zal het probleem niet ten alle tijden voorkomen. In groep zes werd ik opgezadeld met een brilletje, waardoor ik mijn droom om ooit nog populair te worden vier jaar lang in de koelkast moest zetten – tot het glorieuze moment aanbrak waarop mijn oogarts over contactlenzen begon. Ik moest zweren dat ik vreselijk goed voor ze zou zorgen, en dat deed ik dan ook. Destijds moest je ze elke week op een ingewikkelde manier ontsmetten met enzymtabletten. Elke avond telde ik plichtsgetrouw de dertig seconden af dat iedere kant van iedere lens geschrobd moest worden. Decennialang droeg ik contactlenzen zodra ik wakker werd. Tijdens mijn laatste (oké, te late) oogcontrole vroeg een nieuwe arts of ik er misschien mee sliep, of dat ik ze wekenlang achter elkaar droeg. Ook ik had nu last van die verraderlijke bloedvaatjes, na 25 jaar lang 16 uur per dag lenzen te hebben gedragen.

Ik ben van het uitdrogen van mijn hoornvlies overgestapt op het vermorzelen van mijn neusbrug met een enorme bril met dikke glazen, omdat ik aan de oogaandoening astigmatisme lijd. Een paar keer per week een bril dragen, of mijn lenzen 's avonds eerder uitdoen zou waarschijnlijk al een stuk helpen, maar het idee dat die lekkende tentakeltjes zich een weg door mijn arme ogen graven heeft me ervan overtuigd voortaan met jampotglazen door het leven te gaan. Als je je nu zorgen maakt, is er gelukkig een simpele oplossing: veel geduld. "Geef je ogen rust," zegt Steinemann. "Als je dat doet, zullen sommige bloedvaatjes zich terugtrekken. Dat kan trouwens maanden of jaren duren."