Deze tieners geven in hun tussenuren les over lhbt aan brugklassers

Pride is niet alleen maar party. We ontmoeten de lhbt-activisten die nog steeds de barricaden op gaan om te strijden voor gelijkheid. Lees hier alle stukken van Pride is Protest.

Ze zitten op het Hyperion Lyceum in Amsterdam-Noord, volgens Yente en Teun “een progressieve school, waar iedereen zich veilig moet voelen”. Om daaraan mee te helpen zijn ze een GSA gestart: een Gender & Sexuality Alliance. Zo’n alliantie bestaat uit ‘een groep leerlingen die willen dat hun school veilig is voor alle genders en seksuele oriëntaties’. Iedereen kan een GSA starten op haar of zijn school, en op gsanetwerk.nl vind je ideeën over hoe je bepaalde bewustwordingsdagen organiseert of bijvoorbeeld een ‘support groep’ opzet.

Teun en Yente vonden alleen de bewustwordingsdagen niet genoeg en besloten daarnaast ook lhbt-lessen te organiseren voor de eerste- en tweede klassen. Ik vroeg ze waarom ze dit nodig vinden, tegen wat voor problemen zij zelf aanlopen, en of ze nog iets leuks gaan doen met Pride.

VICE: Ha Yente en Teun. Waarom besloten jullie je aan te melden bij de gender- en seksualiteit-alliantie op jullie school?
Yente: In de tweede klas werden mijn beste vriendin en ik verliefd op elkaar. Toen we dat vertelden aan onze vriendengroep, liep een vriendin huilend weg. Later zei ze dat haar reactie niet voortkwam uit homohaat, maar doordat ze nog nooit in contact was gekomen met gays. Ik vond het verdrietig dat zij zo reageerde, vooral omdat ik me realiseerde dat dit dus kan gebeuren als je vertelt dat je niet-hetero bent. Gelukkig is zij er nu helemaal oké mee, maar ik heb me daarna aangesloten bij de GSA omdat ik wil voorkomen dat andere lhbt’ers ook zo’n reactie krijgen.
Teun: In de tweede werd aan mij gevraagd of ik erbij wilde: “Teun, jij valt op jongens, kom je bij de GSA?” Tot dan toe zaten er alleen maar meisjes bij, en de leden wilden dat jongens zich ook gerepresenteerd voelden. Nu ben ik voorzitter.

Wat voor dingen organiseren jullie precies?
Teun: Ieder jaar vieren we in december Paarse Vrijdag: dan versieren we de school paars, delen paarse armbandjes uit en iedereen draagt paarse kleding en make-up. Dit doen we vooral om elkaar te laten zien dat de school gender- en seksuele diversiteit steunt.
Yente: 12 april is International Day of Silence, dan zijn we 12 uur uur lang helemaal stil en dragen we stickers op onze mond. We staan die dag stil bij pesten van vooral lhbt’ers. Ook komt er ieder jaar een theatergezelschap langs om voor de brugklassen een toneelstuk op te voeren: De Homomonologen, een toneelstuk over gay zijn.

Hoe groot is de alliantie op jullie school?
Teun: We zijn met een groepje van ongeveer tien mensen. Iedereen is welkom en je mag ermee stoppen wanneer je wil. Elke dinsdag hebben we in de grote pauze een vergadering, in een klein hokje op school. We bespreken hoe het gaat; bijvoorbeeld welke klassen we nog voorlichting moeten geven of hoe het gaat met de voorbereiding van de activiteiten.

Yente: Er zitten meestal meer meisjes in de GSA, misschien omdat er op school meer meisjes uit de kast zijn dan jongens. Ik denk dat jongens een soort druk voelen vanuit de machocultuur, en bang zijn dat hun mannelijkheid wordt aangetast. En er zitten altijd maar één of twee hetero’s bij – het zijn vooral mensen die zich herkennen in de problemen waar de GSA het over heeft.

Wat zijn die problemen?
Yente: De hele maatschappij draait om cisgender hetero’s, en alles wat daarbuiten valt is ‘anders’. Overal waar ik kom wordt gevraagd of ik een vriendje heb. In een nieuwe situatie moet ik altijd bedenken: kan ik in deze situatie vertellen dat ik op meisjes val? Ik heb weleens meegemaakt dat ik met een groepje jongens had gechilled, en ze later boos werden dat ik niet eerder had gezegd dat ik op meisjes val. Met mijn ex-vriendin werd ik op straat regelmatig nageroepen, en als ik tv kijk is er zo weinig representatie van samesex couples. Daarom vond ik de webserie Anne+ ook zo tof.
Teun: Als ik het nieuws aanzet, zie ik dat er stelletjes in elkaar worden geslagen – omdat ze gay zijn. Dat doet pijn.

Jullie geven ook lhbt-voorlichting aan eerste- en tweedeklassers. Hoe begon dat?
Yente: We zijn naar de biologiedocenten toegestapt en vroegen of we tijdens onze tussenuren lhbt-voorlichting mochten geven. Ze reageerden enthousiast. Ik denk ook omdat er een vrije grote lhbt-community onder onze docenten is, en ze daar open over zijn.

Waarom wilden dat jullie dat deze lessen er kwamen?
Yente: Veel scholieren schrikken van termen als ‘transgender’ of ‘panseksueel’, omdat ze niet weten wat het is. Ik wilde vooral een gezicht aan die termen geven, dus besloten we lessen te geven aan de klas. Als je een lhbt’er voor de klas ziet staan, zie je dat het net zo goed een vriend of vriendin van je kan zijn.
Teun: Ik heb informatie over lhbt’ers zelf gemist toen ik in de eerste klas zat. In mijn biologieboek stond één klein alineaatje waarin stond dat ‘je homo of lesbisch’ kon zijn.

Wat vertellen jullie aan de brugklassers?
Teun: We vertellen wat de GSA is, wat we doen, en we stellen ons voor. Ik merk dat ze vooral nieuwsgierig zijn naar ons eigen verhaal, daar vragen ze veel over. Bijvoorbeeld hoe ik uit de kast ben gekomen. Ik vertel dan dat ik in de eerste klas meteen tegen iedereen zei dat ik homo ben. Ik wilde dat het meteen duidelijk was voor iedereen en mensen niet achter mijn rug zouden speculeren ‘of ik nou homo was of niet’.

Toevallig heb ik het pas een paar dagen geleden aan mijn ouders verteld. Gelukkig reageerden ze heel fijn, ze zeiden dat ze dat al lang wisten. Ik vond het best eng om dat te doen. Niet omdat ik bang was voor hun reactie, maar ik vond uit de kast komen naar mijn ouders iets onnodigs hebben. Ik dacht: mijn broer is nooit als hetero uit de kast gekomen, dus hoef ik het ook niet.

En hoe pakken jullie het aan in de tweede klassen?
Yente: Daar gaan we dieper in op gender en seksualiteit. We beginnen met een vragenrondje over wie er een seksualiteit kan opnoemen. Na ‘homo’, ‘hetero’ en ‘lesbisch’ valt het meestal stil. We proberen zoveel mogelijk genders en seksualiteiten te behandelen: bi, pan, aseksueel, genderfluïde, transgender personen – noem maar op.
Teun: We gaan in gesprek over hoe mensen thuis zijn opgegroeid met lhbt-kennis, en hoe ze zouden reageren als een klasgenoot uit de kast zou komen. Vorig jaar zei een tweedeklasser bijvoorbeeld: “Maar mijn ouders verbieden het om gay te zijn.” Dat vond ik wel even moeilijk, maar ik probeerde uit te leggen dat het niet voor ruzies op school hoeft te zorgen.

Wat vinden de leerlingen ervan?
Teun: Heel goed. Laatst meldde een jongen zich aan bij de GSA, die wij voorlichting hadden gegeven. Hij zei: “Ik ben uit de kast gekomen en jullie hebben daarbij echt geholpen.” Een andere jongen, wiens ouders niet goed hadden gereageerd op zijn coming-out, kwam bij ons uithuilen.
Yente: Ik vind het fijn dat scholieren vragen aan ons durven te stellen die ze thuis niet durven te stellen. Een jongen vroeg een keer hoe vrouwen seks hebben met elkaar – als je ouders je dat niet verteld hebben, weet je dat misschien niet.

Tot slot: gaan jullie iets doen met Pride?
Teun: Ik ben op vakantie, maar vorig jaar was ik er wel – ik vond het toen heel gezellig. Voor mij persoonlijk voelt het niet zo zeer als een protest, meer als een blij-protest, omdat iedereen aan het feesten is.
Yente: Voor mij voelt het als een protest tegen de hetero-maatschappij. Ik ben helaas nog nooit bij een Pride geweest omdat ik altijd op vakantie ben met mijn ouders. Toch hecht ik er wel waarde aan. Als ik hoor dat mensen voor de straight pride zijn, maakt me dat kwaad. Hetero’s worden niet omwille hun gender onderdrukt, gestraft en vermoord. Ze mogen trouwen met wie ze willen en zien zichzelf elke dag gerepresenteerd op tv.
Teun: Inderdaad. Iedere dag is het al straight pride.