Als we beter hadden opgelet tijdens de afleveringen van The Simpsons, 18 jaar geleden, was het niet zo’n schok geweest dat Donald Trump tot president werd verkozen. En als de Duitse neuroloog Jens Dreier nou genoeg afleveringen van Star Trek: The Next Generation had gekeken, had hij de resultaten van zijn baanbrekend onderzoek, dat de sci-fi-serie dertig jaar geleden voorspelde, ook al kunnen weten.Dreier werkt in het Charité-ziekenhuis in Berlijn, een van de belangrijkste universitaire ziekenhuizen in Duitsland. In februari publiceerden de 52-jarige Duitser en zijn collega Jed Hartings een onderzoek dat uitlegt wat er met het brein gebeurt op het moment van overlijden. Het beschrijft hoe de neuronen van de hersenen voor een laatste keer elektrische signalen met volle kracht doorgeven, voordat ze volledig afsterven. Hoewel dit fenomeen, dat beter bekend staat als een "hersentsunami", voorheen alleen bij dieren werd gezien, konden Dreier en Hartings het bij mensen laten zien wanneer die stierven. Hun werk suggereert verder dat het proces in bepaalde omstandigheden volledig zou kunnen worden gestopt. In theorie kan dit wanneer er voldoende zuurstof wordt geleverd aan de hersenen voordat de cellen worden vernietigd.Vlak na hun ontdekking kwamen de twee onderzoekers erachter dat een aflevering van Star Trek: The Next Generation in 1988 laat zien hoe dokter Beverly Crusher probeert om luitenant Tasha Yar te laten herrijzen uit de dood, terwijl hij de exacte processen beschrijft die de neurologen jarenlang hadden geprobeerd te begrijpen. Ik sprak Dreier over zijn uitvinding en hoe het voelt om een resultaat te boeken dat dertig jaar geleden al door een tv-serie werd behaald.VICE: Hoe bestudeer je het brein van een stervende patiënt?
Jens: We controleren specifiek de hersenen van patiënten die op de intensive care zijn beland, om te controleren of ze een risico lopen op een beroerte. Door moderne neuro-monitoring te gebruiken, die de hersenactiviteit heel gedetailleerd kan registreren, kunnen we precies zien wat er gebeurt met de hersenen op het moment van overlijden bij de patiënten die het helaas niet redden.Wat gebeurt er exact?
Ongeveer 30 seconden nadat ons hart stopt met kloppen, schakelt ons lichaam over op een energiebesparende modus, door alle zenuwcellen uit te schakelen. Maar wanneer ons lichaam bijna op non-actief staat, komen onze cellen uit hun onderdrukte toestand en laten ze al hun opgeslagen energie vrij, die vervolgens door de hersenen golft.En dat leidt tot een tsunami in de hersenen?
Ja. Die golf van elektromagnetische energie zorgt er uiteindelijk voor dat de cellen in de hersenen afbreken. Sinds we dit fenomeen in 1993 begonnen bestuderen is het altijd ons ultieme doel geweest om het proces ook te kunnen stoppen of vertragen, zodat de patiënt nog verder behandeld zou kunnen worden. Maar jammer genoeg komen er altijd complicaties bij kijken die het moeilijk maken om snel genoeg te werken.Hoe kwam je erachter dat een aflevering van Star Trek jullie bevindingen dertig jaar geleden al had voorspeld?
Mijn collega, Jed Hartings, liet het me zien, nadat hij de scène had bekeken en zag hoe erg die op ons werk leek. Ik denk dat de makers van Star Trek destijds onderzoek hebben gevonden dat een soortgelijk proces bij dieren beschrijft. De eerste persoon die dit soort hersengolven onderzocht, was een Braziliaanse neurofysioloog die in de jaren veertig onderzoek deed bij konijnen. Het enige wat wij hebben gedaan is laten zien dat het bij mensen net zo werkt, wat zo lang heeft geduurd omdat medisch onderzoek in het algemeen een ongelooflijk langzaam proces is.Stoorde je eraan dat het er op leek dat Star Trek: The Next Generation je voor was?
Nee. Het onderzoek in Star Trek gaat niet in op details, maar legt het algemene principe wel goed uit. Ons onderzoek is belangrijk omdat we niet alleen het proces dat plaatsvindt laten zien, maar omdat het ook gaat over hoe we het eventueel kunnen stoppen.Kan je je onderzoek gebruiken om een verklaring te geven aan bijna-doodervaringen?
Het is goed mogelijk dat een verhoogde hersenactiviteit ertoe kan leiden dat mensen een helder licht zien of een tunnelvisie ervaren. Als die persoon dan wordt teruggebracht voordat de cellen zijn vernietigd, kan het zo zijn dat ze zich kunnen herinneren wat ze zagen. Maar ik denk niet dat iemand van ons het ooit zal weten totdat we het zelf meemaken.Ben je gefascineerd door de dood?
Hoe meer ik het fenomeen bestudeerd heb, Hoe meer ik me heb gerealiseerd dat we er als maatschappij niet genoeg over praten. Vaak gebeurt het dat wanneer mensen iemand in hun nabije omgeving verliezen, ze er totaal niet op voorbereid zijn. Het hoort bij het leven, en het kan zelfs eindigen in een positieve ervaring.
Advertentie
Jens: We controleren specifiek de hersenen van patiënten die op de intensive care zijn beland, om te controleren of ze een risico lopen op een beroerte. Door moderne neuro-monitoring te gebruiken, die de hersenactiviteit heel gedetailleerd kan registreren, kunnen we precies zien wat er gebeurt met de hersenen op het moment van overlijden bij de patiënten die het helaas niet redden.
Advertentie
Ongeveer 30 seconden nadat ons hart stopt met kloppen, schakelt ons lichaam over op een energiebesparende modus, door alle zenuwcellen uit te schakelen. Maar wanneer ons lichaam bijna op non-actief staat, komen onze cellen uit hun onderdrukte toestand en laten ze al hun opgeslagen energie vrij, die vervolgens door de hersenen golft.En dat leidt tot een tsunami in de hersenen?
Ja. Die golf van elektromagnetische energie zorgt er uiteindelijk voor dat de cellen in de hersenen afbreken. Sinds we dit fenomeen in 1993 begonnen bestuderen is het altijd ons ultieme doel geweest om het proces ook te kunnen stoppen of vertragen, zodat de patiënt nog verder behandeld zou kunnen worden. Maar jammer genoeg komen er altijd complicaties bij kijken die het moeilijk maken om snel genoeg te werken.Hoe kwam je erachter dat een aflevering van Star Trek jullie bevindingen dertig jaar geleden al had voorspeld?
Mijn collega, Jed Hartings, liet het me zien, nadat hij de scène had bekeken en zag hoe erg die op ons werk leek. Ik denk dat de makers van Star Trek destijds onderzoek hebben gevonden dat een soortgelijk proces bij dieren beschrijft. De eerste persoon die dit soort hersengolven onderzocht, was een Braziliaanse neurofysioloog die in de jaren veertig onderzoek deed bij konijnen. Het enige wat wij hebben gedaan is laten zien dat het bij mensen net zo werkt, wat zo lang heeft geduurd omdat medisch onderzoek in het algemeen een ongelooflijk langzaam proces is.Stoorde je eraan dat het er op leek dat Star Trek: The Next Generation je voor was?
Nee. Het onderzoek in Star Trek gaat niet in op details, maar legt het algemene principe wel goed uit. Ons onderzoek is belangrijk omdat we niet alleen het proces dat plaatsvindt laten zien, maar omdat het ook gaat over hoe we het eventueel kunnen stoppen.Kan je je onderzoek gebruiken om een verklaring te geven aan bijna-doodervaringen?
Het is goed mogelijk dat een verhoogde hersenactiviteit ertoe kan leiden dat mensen een helder licht zien of een tunnelvisie ervaren. Als die persoon dan wordt teruggebracht voordat de cellen zijn vernietigd, kan het zo zijn dat ze zich kunnen herinneren wat ze zagen. Maar ik denk niet dat iemand van ons het ooit zal weten totdat we het zelf meemaken.Ben je gefascineerd door de dood?
Hoe meer ik het fenomeen bestudeerd heb, Hoe meer ik me heb gerealiseerd dat we er als maatschappij niet genoeg over praten. Vaak gebeurt het dat wanneer mensen iemand in hun nabije omgeving verliezen, ze er totaal niet op voorbereid zijn. Het hoort bij het leven, en het kan zelfs eindigen in een positieve ervaring.