Weer kon een demonstratie van KOZP niet doorgaan

Afgelopen zaterdag werd de demonstratie tegen zwarte piet in Staphorst op het laatste moment verboden door burgemeester Jan ten Kate: “We konden de veiligheid van de demonstranten niet garanderen.”  In de media zijn heftige beelden te zien van bedreiging en geweldpleging tegen demonstranten die al onderweg waren.  

Fotograaf Luciano de Boterman zat in een bus met mede-demonstranten van de organisatie Kick Out Zwarte Piet, maar moest uitwijken naar een tankstation bij Meppel. Hij legde de reis vast en fotografeerde ook de mensen – sommigen verkleed als zwarte piet – die hen bedreigden en omsingelden.

In Meppel krijgt de groep te horen dat andere demonstranten, en ook waarnemers van Amnesty International, bij de afrit langs de A28 zijn omsingeld door auto's en trekkers, en zijn bedreigd en bekogeld met olie en vuurwerk. Luciano vertelt dat zij zelf, in aanwezigheid van de politie, op het tankstation worden ingesloten en aangevallen door ‘pro-pieten’ die hen vanuit auto’s en busjes filmen: “Toen zij ons hadden ingesloten kwam er een auto vol met zwarte pieten tevoorschijn, middelvingers omhoog, en zij reden met de achterkant op ons in. Hierdoor ben ik, terwijl ik vooraan stond om foto’s te maken, tegen het busraam aangeknald. Die is stuk.” De mannen met zwart geschminkte gezichten stapten toen uit, vertelt Luciano. Ze schelden en schreeuwen naar de inzittenden van de bus. 

De politie zegt ook hier de veiligheid niet te kunnen garanderen. De groep van KOZP wil wachten op de andere demonstranten, maar ze krijgen van een politieagent te horen: “Je kan lekker blijven staan, maar dan is de ellende voor jullie”. De agenten rijden weg.
Als de groep dan besluit toch te vertrekken moet de chauffeur een tweede auto ontwijken die op hen wil inrijden, zegt Luciano. Onder politiebegeleiding lukt het ze uiteindelijk om weg te rijden richting Zwolle.

Marisella de Cuba, woordvoerder van KOZP, vindt dat de politie onvoldoende voorbereid was. “Op social media zagen we al wat berichten voorbij komen van opruiing en signalen dat mensen zich zouden verzamelen tijdens onze demonstratie. Ik heb de politie en gemeente gewaarschuwd voor alle scenario’s en vroeg hen of er genoeg politie aanwezig zou kunnen zijn. Tegelijkertijd verzekerde ik hen dat wij altijd vreedzaam demonstreren. Natuurlijk zei de politie niet te kunnen garanderen dat er niets zou gebeuren, maar ze beloofden ons wel alles uit de kast te halen om ons te beschermen. De politie deed alsof het goed geregeld was, maar ik niet echt gerustgesteld.”

Op de dag van de demonstratie bleek dat anders. “Helaas wilde gemeente Staphorst geen stadsbussen beschikbaar stellen, dus we reden met één bus en een paar auto’s. We waren ons ervan bewust dat het niet heel praktisch was, maar de politie zou ons wel ondersteunen,” zegt Marisella. Op de dag van de demonstratie verzamelden de demonstranten zich in eerste instantie bij het politiebureau van Zwolle. Vanuit het politiebureau zouden agenten hen begeleiden, maar “op het bureau waren ze er niet eens van op de hoogte”, zegt Marisella. “Ze wisten niet wie we waren, of wat we kwamen doen. Uiteindelijk reden twee politieauto’s mee in de colonne.” Dat vond ze opvallend weinig voor een demonstratie met veel risico’s. 

“Soms heb ik het gevoel dat mensen vergeten dat we geen soldaten zijn,” zegt Marisella. “Naast demonstrant ben ik moeder en oma. Anderen zijn studenten of ouders. We weten heel goed dat wat we doen niet zonder risico is, maar dit hoort niet te gebeuren. Hoelang kan het nog zo doorgaan? Om eerlijk te zijn vraag ik mij op zo’n moment af wat het demonstratierecht voorstelt. Ons werd dat recht afgenomen op het moment dat de demonstratie werd verboden.”

Er was zaterdag op het Marktplein in Staphorst een demonstratievak ingericht voor KOZP, waar ook de intocht van Sinterklaas werd gehouden. Volgens een politiewoordvoerder waren daar vanwege “een aantal onrustige situaties op wegen naar Staphorst” niet voldoende politiemensen beschikbaar om de demonstratie op het Marktplein door te laten gaan. 

De politie zegt een onderzoek te zullen instellen naar het eigen handelen, en schrijft in een persbericht dat er direct een strafrechtelijk onderzoek is gestart. “Er zijn diverse strafbare feiten gepleegd, zoals het vernielen van andermans eigendommen, diefstal van goederen en er is onder andere aangifte gedaan van bedreiging. Ook het verhinderen van een toegestane demonstratie is een strafbaar feit.” 

Op dit moment verzamelt KOZP bewijs van de geweldpleging. “Een paar van ons hebben de aanvallen kunnen filmen, dus we hebben gevraagd of iedereen die beelden kan sturen,” zegt Marisella. “Ondertussen zijn we in gesprek met advocaten om te kijken hoe we ervoor kunnen zorgen dat het demonstratierecht een volgende keer niet weer wordt aangetast.” 

Bekijk hieronder alle foto’s van Luciano de Boterman