Wanneer is vaak plassen een teken van een medisch probleem?

Het was misschien al wel de derde keer dat je bij een benzinestation moest stoppen tijdens een twee uur durende reis naar je ouders. Of je hebt tijdens een vlucht vier aan de geïrriteerde vrouw naast je moeten vragen om haar boek weer neer te leggen, op te staan en jou er langs te laten. Of misschien was het wel het tijdens het spannende Wakanda-gevecht in Avengers: Infinity War dat je het niet meer hield, en gebukt onder het bioscoopscherm naar de wc kroop.

Op een bepaald moment heb je je vast afgevraagd: wanneer is te vaak plassen een teken van een medisch probleem? Het antwoord op deze vraag is moeilijk te vinden. Sommige topexperts op het gebied van incontinentie – gebrek aan controle over urineren en ontlasten – hebben moeite met het definiëren van wat bekend staat als een overactieve blaas (OAB).

In 2002 is er een definitie gevormd door de International Continence Society: “hoge nood, met of zonder aandrangincontinentie, meestal met hoge frequentie en nycturie ('s nachts op moeten staan om te plassen), in afwezigheid van een infectie of een andere bewezen vorm van etiologie. In andere woorden: de drang om te plassen, met of zonder het verliezen van de controle, meestal vaak en ook ’s nachts, zonder dat je last hebt van andere medische kwalen.

Deze definitie geeft alleen niet exact aan hoeveel bezoekjes aan de wc te veel is. De grens tussen veel plassen en last hebben van een overactieve blaas wordt pas overschreden als de symptomen, zoals vaak plassen, plotselinge drang en het onvermogen op het op te houden, de patiënt stress bezorgen.

“Overactieve blaas is een vage diagnose,” zegt Thomas Chi, hoogleraar aan de afdeling urologie van de University of California in San Francisco. “Waar jij stress van krijgt is niet per se hetzelfde als waar ik stress van krijg. Sommige mensen gaan 40 keer naar de wc voor het een probleem wordt, anderen één keer in de twee uur.”

Er is geen algemeen geaccepteerd gemiddelde van het aantal plasmomenten op een dag. Chi geeft een schatting van zes keer per dag of om de drie à vier uur tijdens de uren dat je wakker bent, maar er bestaat een grote variatie, zegt hij. Soms kan het door bepaalde factoren in levensstijl of consumptie lijken alsof een blaas overactief is. Natuurlijk, de mensen die water of Gatorade atten moeten vaker plassen dan anderen. En sommige mensen krijgen veel blaasirriterende stoffen binnen, zoals cafeïne en sterk gekruid of zuur voedsel.

Sommige medicijnen kunnen er ook voor zorgen dat je vaker moet plassen. “We zien het bij Adderall (een bekend Amerikaans medicijn tegen ADHD, red.)”, zegt Jamin Brahmbatt, een uroloog en docent aan de geneeskundefaculteit van de University of Central Florida. “Alles wat het metabolisme versnelt, kan ervoor zorgen dat je vaker moet.” Een negatieve emotionele staat kan het urinesysteem ook verergeren. Een studie van de Washington University School of Medicine uit 2015 concludeerde dat de symptomen van patiënten met OAB verergerden in tijden van stress.

Dezelfde onderzoeksgroep uit Washington publiceerde een studie waarin dertig procent van de ondervraagde OAB-patiënten trauma’s door kindermisbruik rapporteerden. Bij een gemiddeld persoon zonder OAB zorgt stress ervoor dat je vaker moet plassen. “Het systeem van neuronen die af worden gevuurd als je naar de wc moet, is complex,” zegt Chi. “En het staat in verbinding met andere neurologische mechanismen.” Hoe vaak je naar de wc gaat kan dus te maken hebben met wat je consumeert, of je mentale staat – maar het kan ook wijzen op veel meer dan dat.

Een overactieve blaas is ook een symptoom van verschillende aandoeningen, waaronder multiple sclerose, diabetes, acute blaasontsteking, blaastumoren en -stenen of een vergrote prostaat. Er is weinig publiek besef en dat weerhoudt mensen ervan om naar een dokter te gaan, die een van deze aandoeningen zou kunnen signaleren naar aanleiding van de plasklachten, zegt Brahmbhatt. Mensen zijn geneigd om de frequentie of drang om te plassen niet als een medisch probleem te zien. Ze vinden het gênant om erover te praten of hebben hun levensstijl er zo op aangepast dat ze het niet meer als extreem zien.

“Ik spreek mensen die tussen neus en lippen door laten vallen dat ze twintig keer per dag naar de wc gaan,” zegt Brahmbhatt. “Ze beseffen niet dat dit niet normaal is.” Incontinentie is alleen een medisch geval als het wijst op een onderliggend probleem. “In sommige gevallen is de blaas gewoon overactief,” zegt Brahmbatt. “Daar zijn behandelingen voor. Wat het probleem ook is, laat het checken.” Behandelingen variëren van medicatie tot lichaamstherapie, operaties, veranderingen in levensstijl of mentale managementtechnieken.

Lee raadt ook aan om je bekkenbodemspieren te trainen, of afleidingstechnieken te gebruiken om de tijd door te komen terwijl je moet wachten tot een wc beschikbaar is. “Tel terug vanaf 100, zoek alle blauwe voorwerpen in de kamer, visualiseer een vakantiebestemming of zing een liedje,” zegt ze. “Zo leer je je blaas dat je brein de touwtjes in handen heeft.”