PrEP wordt eindelijk vergoed, maar wacht nog even met juichen

PrEP werd in 2012 goedgekeurd als middel om de overdracht van hiv te voorkomen, en wordt sindsdien door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wereldwijd aanbevolen voor mensen die het meeste risico lopen op een hiv-infectie, zoals mannen die seks hebben met mannen (MSM) en transgender personen. Het heeft ruim twee jaar geduurd sinds het Europees Geneesmiddelenbureau oordeelde dat PrEP veilig en effectief is, maar je kunt de hiv-preventiepil nu ook vergoed krijgen in Nederland. Dat is helaas nog geen reden tot feest. Er zitten namelijk nog een boel haken en ogen aan de vergoeding in Nederland.

PrEP werd in 2012 al geïntroduceerd als preventiemethode in de Verenigde Staten en andere landen volgden snel, maar helaas was de hiv-preventiepil lange tijd niet beschikbaar in Nederland. Hierdoor ontstond een illegale zwarte markt en gebruikten mannen de pil zonder begeleiding of voldoende kennis. Toen het Europees Geneesmiddelenbureau in oktober 2016 een positief advies gaf aan de Europese Commissie, werd PrEP toch legaal verkrijgbaar in Nederland. Helaas werd het middel daarmee nog niet toegankelijk voor iedereen die het nodig had; de hiv-preventiepil kostte destijds namelijk zo'n 587 euro per maand.

De overheid bleef het advies van de Gezondheidsraad afwachten, maar deze week was het eindelijk zover − minister voor Medische Zorg en Sport Bruins kwam met een besluit. PrEP zal in Nederland de komende vijf jaar getest worden bij vijf tot zeven GGD’s verspreid over het land. Het wordt deels vergoed voor de MSM-hoogrisicogroep. De minister schrijft dat het project 22 miljoen euro zal kosten maar naar verwachting 33 miljoen euro aan zorgkosten zal besparen.

De reacties op het besluit van de minister zijn wisselend. De directrice van het Aidsfonds-Soa Aids Nederland reageert positief maar is teleurgesteld dat het niet direct geregeld wordt, omdat naar verwachting pas in 2019 de PrEP-zorg uitgerold kan worden. Een groep die de afgelopen jaren aan het front van de strijd voor de beschikbaarheid van PrEP heeft gestaan is de actiegroep PrEPnu. Ik belde initiatiefnemer Antony Oomen om te vragen hoe hij het besluit van de minister heeft ontvangen en of we al kunnen juichen.

VICE: Hoera, PrEP wordt vergoed! Zijn jullie blij?
Antony Oomen: We zijn natuurlijk blij dat de minister voor Medische Zorg eindelijk een besluit heeft genomen na het jarenlange getreuzel en wachten op duidelijkheid. Maar we zijn teleurgesteld dat PrEP niet compleet beschikbaar wordt gemaakt voor iedereen die het nodig heeft in Nederland. Bovendien wordt het niet compleet vergoed, er is een eigen bijdrage van 12 euro.

Maar de minister gaat PrEP toch beschikbaar maken voor mannen die seks hebben met mannen?
Dat klopt, maar het wordt alleen vergoed voor mensen die meedoen aan programma’s bij de vijf tot zeven GGD’s die hiervoor in aanmerking zullen komen. Wij zien dit als een soort AMPrEP-studie 2.0. We zijn voorstanders van het monitoren van PrEP-gebruik en evaluatie is ook goed, maar met dit plan wordt de hiv-preventiepil niet toegankelijk voor iedereen.

Wat is er volgens jullie nog nodig?
De pijn zit hem niet per se in de eigen bijdrage van 12 euro, maar het feit dat je het nu nog steeds niet vergoed krijgt als je het via de huisarts voorgeschreven krijgt. Wij hebben altijd gepleit voor een actieve rol van de huisarts; je moet naar de huisarts kunnen gaan en PrEP kunnen krijgen als je dat nodig hebt. Daar hebben wij in het begin al op gehamerd en zullen hier ons voor blijven inzetten. Bovendien worden deze programma’s pas ergens in 2019 uitgerold bij de aangewezen GGD’s en komen er tot die tijd naar verwachting nog circa 360 hiv-infecties bij die voorkomen hadden kunnen worden met PrEP.

Dat klinkt niet goed.
Het is triest dat de minister na jaren getreuzel met een plan komt dat zo beperkend is. Het is erg dat het besluit om PrEP beschikbaar te maken bij de GGD als een kostenbesparing is gepresenteerd in plaats van als een visie om de homogemeenschap te helpen. Dit plan getuigt van weinig betrokkenheid en interesse in de homogemeenschap die geteisterd is door de hiv-epidemie en nog altijd de consequenties ervaart met betrekking tot hun seksleven. Eind juli is de Internationale Aids Conferentie en de minister denkt hiermee een goede sier te maken. Maar dit is puur gezichtsverlies beperken, andere landen om ons heen zijn een stuk progressiever omtrent PrEP-gebruik.

En nu?
Wij gaan door met onze strijd en zullen blijven benadrukken dat toegankelijke en betaalbare PrEP-zorg noodzakelijk is in Nederland voor iedereen die het nodig heeft. Dit betekent dat je het via de huisarts moet kunnen krijgen en dat de hiv-preventiepil in de basisverzekering moet.

Succes!

Bekijk hier de docu die we in 2016 over PrEP maakten: