Miljoenen mensen hebben last van psoriasis en de pandemie maakt het erger

“Tijdens de eerste lockdown zag ik ineens schilfers op mijn hoofdhuid,” begint de 30-jarige Mattia. “Eerst dacht ik dat ik een soort schimmelinfectie had, maar later kreeg ik van een dermatoloog te horen dat het psoriasis was.”

Psoriasis is een chronische auto-immuunziekte die huidontstekingen veroorzaakt. Als je het hebt, zal je dikke, rode, schilferige plekken krijgen, die overal op je lichaam kunnen voorkomen: op je hoofd, borst, rug, benen, knieën en handen, in je ellebogen, onder je nagels en zelfs op je billen. Als je de aandoening hebt, werkt je immuunsysteem eigenlijk op volle toeren, ook als je lichaam niet wordt aangevallen, waardoor er meer huidcellen worden aangemaakt dan nodig is. Daardoor wordt je huid dikker en ontstaan er leasies en bulten.

Volgens schattingen van de Wereldgezondheidsorganisatie zijn er op de hele wereld zo’n 100 miljoen mensen met psoriasis. Experts denken dat de pandemie de situatie voor patiënten alleen maar heeft verergerd, aangezien de aandoening nauw samenhangt met stress, angsten, depressie en andere geestelijke gezondheidsproblemen. Als onderdeel van een onderzoek uit 2020 werd een enquête opgesteld en ingevuld, die uitwees dat de symptomen van 43,7 procent van de deelnemers erger waren geworden sinds het begin van de pandemie.

Dr. Michele Cardone, dermatoloog bij het Santagostino Medisch Centrum in Milaan, schrijft de toename van het aantal gevallen toe aan een verminderde blootstelling aan de zon en meer stress, angst en depressie. “De huid is een orgaan,” zegt Cardone. “Je kunt het zien als een verlengstuk van de geest.” Door de pandemie zijn ook andere huidaandoeningen toegenomen, waaronder contactdermatitis, veroorzaakt door de vele handontsmettingsmiddelen, en maskne, acne die veroorzaakt wordt door mondkapjes.

Net als veel andere chronische ziektes is psoriasis multifactorieel, wat betekent dat het ook andere delen van het lichaam treft. In ongeveer 30 procent van de gevallen gaat psoriasis gepaard met artritis en kan het pijnlijke zwellingen en stijve gewrichten veroorzaken. Ook wordt het in verband gebracht met diabetes en hyperlipidemie (hoge hoeveelheden vetten in het bloed).

De oorzaak van psoriasis is niet helemaal duidelijk; het moet in ieder geval een combinatie zijn van erfelijkheid, milieu- en psychologische factoren. Naast stress kunnen ook alcohol, trauma’s, brandwonden en allergische reacties op geneesmiddelen die voor de behandeling worden gebruikt, opflakkeringen veroorzaken.

De 31-jarige Giovanni heeft al psoriasis sinds hij een tiener was. Zijn eerste symptomen verschenen na een extreem stressvolle periode. “Ik was vijftien en had het moeilijk met de buitenwereld,” zegt hij. “Op een gegeven moment kwamen er vlekjes op mijn handen en kort daarna verschenen er diepe lijnen op mijn nagels.” De aandoening verspreidde zich vervolgens snel naar andere delen van zijn lichaam. Af en toe zijn de symptomen minder ernstig, af en toe juist erger.

De 31-jarige Diana heeft al ongeveer zes jaar last van psoriasis. “Eerst dacht ik dat ik allergisch was voor synthetische stoffen,” zegt ze. “Ik had last van hevige jeuk in mijn knieholtes, die zich vervolgens uitbreidde naar beide benen.” Ze verving alle synthetische stoffen in haar garderobe door natuurlijke, waarna ze minder zweette en haar huidproblemen enigszins verbeterden, maar niet heel erg. Uiteindelijk ging ze naar een dermatoloog, die haar een officiële diagnose gaf.

Hoewel psoriasis niet te genezen is, zijn de symptomen met een behandeling wel enigszins onder controle te houden. In mildere gevallen schrijven artsen meestal zalfjes of crèmes voor. Als de symptomen erger zijn, kunnen artsen hun toevlucht nemen tot “moderne biologische geneesmiddelen die de immuunreacties reguleren en ontstekingen in het systeem en in de huid verminderen,” zegt dr. Enzo Berardesca van het Dermatologisch Instituut San Gallicano.

Chronische ziekten kunnen nogal in de papieren lopen, vooral in landen waar alleen de ernstigste gevallen door je ziekteverzekering worden gedekt. Vaak is het echter noodzakelijk om ook andere huidproducten te kopen, waardoor je dus niet alleen lichamelijk en geestelijk, maar ook financieel de sjaak bent. “Je moet alles bij de apotheek kopen, waar crèmes en huidproducten vier keer zo duur zijn als ergens anders” zegt Diana.

Aangezien de aandoening kan verergeren als je je geestelijk niet helemaal super voelt, kan je daardoor in een vicieuze cirkel terechtkomen. Je levensstijl veranderen – je dieet aanpassen en stoppen met roken en drinken – is daarom een fundamenteel onderdeel van de behandeling van sommige psoriasispatiënten.

“De dermatoloog adviseerde me om stimulerende middelen [zoals koffie, thee en cacao], pittig eten, zuivelproducten, alcohol en nicotine te vermijden,” zegt Mattia. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Mattia is niet gestopt met roken en drinken, omdat hij meestal onder grote druk staat vanwege zijn werk als freelancer en die dingen hem helpen om te ontspannen. “Als ik het probleem echt zou willen oplossen, zou ik mijn hele leven volledig moeten omgooien.”

Daarom zijn deskundigen als Cardone van mening dat het aanpakken van de geestelijke gezondheid van psoriasispatiënten net zo belangrijk is als de behandeling van de symptomen die aan de huidoppervlakte zichtbaar zijn. “Ik raad altijd aan om een psycholoog te raadplegen en een goede arts-patiëntrelatie op te bouwen,” zegt hij. Natuurlijk dient er zich dan weer een probleem aan: niet iedereen kan zich therapie veroorloven of is in staat om zijn stressfactoren op andere manieren aan te pakken.

Maar voor degenen die daartoe wel in staat zijn, kan dat enorm effectief zijn. Giovanni is er bijvoorbeeld in geslaagd om zijn symptomen onder controle te krijgen, na jaren last te hebben gehad van acute opflakkeringen en met allerlei agressieve medicijnen en crèmes in de weer te zijn geweest. “Uiteindelijk wist ik de stressvolle situaties die me angstig maakten aan te pakken,” zegt hij. “Psoriasis werkte bij mij als een soort alarmbel, een teken dat er iets in mijn leven niet helemaal goed aan het gaan was.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Italië.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.