Het complete archief van de UFC staat nu op YouTube

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE US.

Kort geleden heeft de UFC zijn complete archief op YouTube gezet. De video’s laten een mooi beeld zien van de beginjaren van de UFC, en brengen je terug naar sleutelmomenten die later cruciaal bleken te zijn voor de ontwikkeling van de sport.

Volgens de UFC zijn deze video’s een aanvulling op UFC 25 Years in Short, de 25 korte documentaires die ze in 2018 uitbrachten. “Het gaat onder andere om oude gevechten die eerst alleen maar te zien waren voor gebruikers met een UFC Fight Pass,” vertelt Chris Kartzmark, de senior vice president Production & Programming van de UFC. “Deze nieuwe video’s zijn er om context te geven aan fans die deze verhalen nog niet kennen.”

Hoewel context zeker handig, vormen de beelden ook zelf al een soort tijdmachine die je terugvoert naar de jaren negentig, en een fascinerend inzicht geeft in hoe de sport sindsdien is veranderd. Als je nog niet zo bekend bent met MMA, zijn deze vijf gevechten dus een goede introductie. De beelden laten een sport zien die nog volop aan het groeien was, en een schitterende toekomst voor zich bleek te hebben.

Op 12 november 1993 vond in Denver het allereerste UFC-evenement plaats. Qua regels was het nog best een zooitje. De acht deelnemers droegen nog geen handschoenen – dat werd vier jaar later pas verplicht – en aanvallen op het kruis en aan haren trekken was nog toegestaan. Het was chaotisch, maar het idee om veel verschillende stijlen tegenover elkaar te zetten sprak veel mensen aan. De Braziliaan Royce Gracie, die uiteindelijk zou winnen, liet zien dat elegantie het makkelijk kon winnen van brute kracht. Zelf had hij een achtergrond in Braziliaans jiujitsu, en zijn tegenstanders waren vooral geschoold in boksen, worstelen en klassieke vechtsporten. Gracie was in 2003 een van de eersten die in de Hall of Fame terechtkwam, en Braziliaans jiujitsu is nog altijd een belangrijk onderdeel van MMA.

Gracie won niet alleen de eerste UFC-editie, maar ook de tweede en de vierde. Hij liet zien dat zelfs de grootste en sterkste vechters kwetsbaar kunnen zijn als ze naar de grond worden gebracht. Iedereen deed zijn best om tegenstand te bieden, en dat lukte de Amerikaan Ken Shamrock het beste. Shamrock had eerder al meegedaan aan MMA-gevechten in Japan, en ook al twee keer eerder tegenover Gracie gestaan. De eerste keer won Gracie, de tweede keer trok Shamrock zich terug. Hun derde krachtmeting vond plaats bij UFC 5, waar het de grote headliner was.

Dat gevecht was tactisch interessant, maar niet heel spectaculair. Nadat ze een half uur lang op de grond hadden gelegen in een patstelling, moesten de organisatoren ter plekke nieuwe regels verzinnen – zoals extra tijd. Uiteindelijk besloten de scheidsrechters maar dat het een gelijkspel was, al waren de meesten het erover eens dat Shamrock eigenlijk had gewonnen. Hij liet namelijk zien dat er een antwoord mogelijk was op Gracie.

Van het plaatsje Dothan in Alabama verwacht je niet dat er ontzettend spannende dingen gebeuren, en al helemaal niet dat commentator Joe Rogan er voor de UFC heeft gedebuteerd. In het begin verzorgde hij vooral interviews na de gevechten, en later deed hij ook het commentaar. En daarna werd hij presentator van het programma Fear Factor en zijn eigen podcast, waarvoor hij onder andere een keer met Elon Musk heeft geblowd. Maar de volle haardos van eind jaren negentig had hij toen al lang niet meer.

Het was ook de plek waar Vitor Belfort zijn eerste gevechten had. De Braziliaanse MMA-vechter en jiujitsuka was pas negentien, maar had al de lichaamsbouw van een tank en was tegelijkertijd zeer behendig. Hij won in het zwaargewicht en bleek een veelzijdige vechter te zijn. Later werd hij ook nog wereldkampioen lichtzwaargewicht.

Na jarenlang weinig winst gemaakt te hebben, balanceerde de UFC een tijdje op de rand van de afgrond. In 2001 werd het opgekocht voor 2 miljoen dollar door de broers Frank en Lorenzo Fertitta, samen met partner Dana White. Er kwam een grote reorganisatie, en namen als Matt Hughes kwamen op. Deze worstelaar wist zijn vaardigheden goed te vertalen naar MMA, maar toen hij het opnam tegen de wereldkampioen weltergewicht Carlos Newton, was hij alsnog de underdog. Terwijl Newton hem in de houdgreep hield, wist Hughes hem op te tillen en zo hard neer te smijten dat-ie bewusteloos raakte. Die klap was over de hele wereld te horen, en Hughes was meteen een legende. Hij maakte bovendien een nieuw pad vrij voor jonge worstelaars, die het daarvoor vooral van de Olympische Spelen moesten hebben.

Vechters als Hughes kregen een cultstatus, maar de eerste echte ster van de UFC was de Californische MMA-vechter Chuck Liddell. Dat werd hij vooral nadat hij de toenmalige kampioen Tito Ortiz versloeg in Las Vegas. Hij verscheen vervolgens op de cover van ESPN en speelde zichzelf in series als Entourage en The Simpsons. Zijn beroemdheid werd later nog geëvenaard of zelfs overtroffen door namen als Conor McGregor en Ronda Rousey, maar alleen Liddell kan zeggen dat hij de eerste UFC-superster was.