FYI.

This story is over 5 years old.

geluk

Waarom je juist ongelukkiger wordt als je te hard probeert gelukkig te zijn

Het is eigenlijk net als met slapen: hoe krampachtiger je er aandacht aan besteedt, hoe moeilijker het wordt.
Afbeelding via Ezra Bailey/Getty Images

Het is moeilijk om het je nu voor te stellen, maar twee decennia geleden werd er nog bijna geen aandacht besteed aan de positieve psychologie. In plaats daarvan richtten de meeste onderzoekers al hun aandacht op psychische aandoeningen, en het identificeren van negatief gedrag of denkpatronen die deze stoornissen veroorzaakten. Dat veranderde allemaal in 1998, toen Martin Seligman, een psycholoog die werkzaam was aan de Universiteit van Pennsylvania, positieve psychologie het thema maakte van zijn termijn als voorzitter van de American Psychological Association. Sindsdien zijn er duizenden academische publicaties en zelfhulpboeken gepubliceerd over het vinden van geluk, om nog maar niet te spreken van alle TED-Talks die rondom dit onderwerp georganiseerd zijn. Sinds 2012 komen de Verenigde Naties ieder jaar met de World Happiness Reports, waarvoor op wereldwijd niveau wordt onderzocht hoe gelukkig mensen zijn. Je zou misschien verwachten dat de zoektocht naar geluk een heel natuurlijk proces is. Er is alleen één probleem: er is geen bewijs dat aantoont dat het vooropstellen van geluk mensen ook daadwerkelijk gelukkiger maakt. Sterker nog, onderzoek toont juist aan dat het vinden van geluk juist een manier kan zijn om jezelf heel ongelukkig te laten voelen. Een onderzoek uit 2011 wees uit dat het streven naar blijdschap "zelfvernietigend" kan werken, en dat – wanneer mensen continu verteld wordt geluk te waarderen – ze daar juist een heel vervelend gevoel aan over kunnen houden. Nadat de deelnemers van het onderzoek in twee groepen werden verdeeld, vertelden de onderzoekers één groep dat "hoe gelukkiger mensen zich voelen, hoe groter de kans dat ze succesvol, gezond en populair worden." Naderhand reageerde de deelnemers van deze groep minder positief op een leuke activiteit, en voelden ze zich slechter na een stressvolle opdracht. De auteurs van het betreffende onderzoek concludeerden: "Hoe meer waarde mensen hechten aan geluk, hoe groter de kans dat ze uiteindelijk teleurgesteld zullen raken." In een vergelijkbaar onderzoek uit 2014 constateerden onderzoekers dat het streven naar geluk de kans op depressie kan verhogen. "Als mensen op zoek zijn naar geluk, houden ze hun eigen successen op dit gebied constant in de gaten, en dat kan de kans op het vinden van geluk verstoren," aldus Brett Ford, mede-auteur van het betreffende onderzoek en universitair docent psychologie aan de Universiteit van Toronto. Met andere woorden, het probleem zit 'm niet in het streven naar geluk. Je stemming verslechtert wél door continu te checken hoe gelukkig je je voelt. Al deze uitkomsten suggereren dat, hoe meer aandacht we besteden aan hoe gelukkig we ons voelen, hoe kleiner de kans dat we ook daadwerkelijk gelukkig zijn. Zelfs de manieren waarop we geluk definiëren zijn mogelijk problematisch. Als we aan een gelukkig persoon denken, zien de meesten van ons iemand voor zich vol positiviteit en optimisme. Maar in een onderzoek dat eerder dit jaar werd gepubliceerd, werd geconstateerd dat het omarmen van gepaste emoties in gepaste situaties – zelfs als het om negatieve emoties gaat, zoals angst en verdriet – de kans op geluk groter maakt, dan wanneer je alleen maar positieve emoties probeert te ervaren. "We voelen ons allemaal weleens verdrietig, angstig of boos," zegt de auteur van het onderzoek, Maya Tamir, professor in de psychologie aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem in Israël. "Als we deze emoties leren accepteren en inzien dat ze ook waardevol kunnen zijn, is de kans groter dat we ons over de hele linie gelukkiger voelen." "Er zijn veel verschillende, geldige definities van geluk," voegt Lahna Catalino toe, universitair docent in de psychologie aan Scripps College in Californië. Catalino is het ermee eens dat pogingen doen je geluk te maximaliseren "het tegenovergestelde effect kunnen hebben." Toch heeft ze eerder onderzoek gepubliceerd, waarin werd aangetoond dat het "prioriteren van positiviteit" – of je dag om dingen die je leuk vindt heen plannen – je welzijn ook kan verbeteren. Natuurlijk zullen we niet ontkennen dat er dingen zijn die je kunt doen om jezelf een blij gevoel te geven. En alle experts die hierboven geciteerd worden bevestigen dit ook. Toch is het nog maar de vraag of het streven naar meer en meer geluk ook daadwerkelijk wat oplevert. Misschien heb je er iets aan om geluk met slaap te vergelijken; je kunt bepaalde stappen nemen om beide te verbeteren, maar er continu op een krampachtige manier aan denken gaat je waarschijnlijk niet verder helpen. Ford besluit: "Het accepteren van je emoties, zonder daarbij een specifiek emotioneel doel te behalen, zoals blijdschap, kan een effectieve weg naar een algemener gevoel van welzijn zijn." Tonic is de nieuwe site over gezondheid van VICE. Volg ons op Facebook.

Advertentie