FYI.

This story is over 5 years old.

geestelijke gezondheid

Dit is wat gestalkt worden doet met je mentale gezondheid

"Ik voelde me gevangen in mijn eigen huis."
via Sinan Saglam / EyeEm

In de winter van 2016 had de 34-jarige Dodie Mercer twee levens. Overdag was er de '9-tot-5 Dodie' die dapper naar haar werk ging. Maar zodra haar werkdag erop zat en ze naar huis vertrok, ontwaakte er een andere Dodie. Een Dodie die haar huis moest beveiligen tegen een stalker.

'After work Dodie' was knettergek, schreef ze over zichzelf in 2016 in een blogpost.

Het was al beangstigend om uit haar auto te stappen, zegt Mercer. Eenmaal in haar appartement wandelde ze van kamer naar kamer met een knuppel en een taser in haar hand, en keek ze achter het douchegordijn, onder het bed en in de kledingkast. Misschien zat hij er wel, de indringer die ze al vaker in de bosjes voor haar raam had gezien. Na vast te hebben gesteld dat hij in ieder geval niet in haar huis was, sloot Mercer zichzelf op in haar slaapkamer, en keek ze televisie totdat ze in slaap zou vallen.

Advertentie

"Ik voelde me gevangen in mijn eigen huis," zegt ze. "Als ik niet voor het donker thuis kon komen, had ik liever dat iemand met me meeging, om te helpen met het doorzoeken van de kamers. Ik werd wakker van ieder geluid – ik dacht gelijk dat hij het was, en hij inbrak om me te verkrachten of te vermoorden."

Dit ging een jaar zo door, vertelt Mercer. Op haar werk probeerde ze haar tranen te onderdrukken, zodat ze niet – in haar eigen woorden – 'zwak' zou overkomen. Toen ze op een avond 22 gemiste oproepen had van een geblokkeerd nummer, besloot ze voor de verandering eens op te nemen. "Wie is dit en wat wil je?" zei ze. "Zeg op, of ik bel de politie."

"Laat me je kutje zien," antwoordde hij.

"Ik leefde in een vacuüm," vertelt ze. "Maar zelfs op de ergste dagen kon ik alles wat er gebeurde, blokkeren zodra ik op mijn werk was. Achteraf gezien was dat denk ik een overlevingstechniek. Als ik dat niet had gedaan, had ik onmogelijk op mijn werk kunnen functioneren. Ik vergat haast elke dag dat ik gestalkt werd, totdat het tijd was om naar huis te gaan."

Aan dit alles kwam een einde in maart 2016, toen Nick – die Mercer inmiddels bij naam kent – gearresteerd werd. Vanaf dat moment viel alle spanning van haar af, en begon haar gezondheid ineens achteruit te gaan.

"Stalken en andere vormen van intimidatie en misbruik kunnen een flinke impact hebben op de mentale gezondheid van het slachtoffer," zegt de Argentijnse psychotherapeut Pilar Arana. "Denk aan hun eigen welzijn, zelfbeeld en vertrouwen in relaties met vrienden en kennissen." Arana zegt dat in de Verenigde Staten alleen al 7,5 miljoen mensen per jaar worden gestalkt, waarbij het vooral gaat om vrouwen tussen de 18 en 24 jaar.

Advertentie

Mercer was een fanatieke hardloper, en zodra Nick gearresteerd was, pakte ze haar oude routine gelijk weer op. Maar na twee maanden begon ze alsnog symptomen van een psychische aandoening te vertonen. Ze trok zich terug, en gebruikte haar nieuwe baan als excuus om zichzelf af te zonderen. Ze was te moe om nog te gaan rennen, en alleen al bij de gedachte aan boodschappen doen, ging ze in bed liggen.

Het was uiteindelijk een proteïneshake die haar de das omdeed. Mercer had een keer net genoeg energie om naar de sportschool te gaan, en na het sporten beloonde ze zichzelf met een post-workout-shake. Maar toen ze bij haar auto kwam, realiseerde ze zich dat het niet de chocoladepindasmaak was waar ze om had gevraagd. Ze was ziedend - "de woede straalde van me af," zegt ze. Ze barstte in huilen uit. "De hele tijd wist ik dat dit niet normaal was. Ik werd er doodsbang van."

Een week later had ze ruzie met haar toenmalige vriendje over het vuilnis. Hij zei dat ze lui was, en toen flapte ze eruit: "Ik breng de vuilnis niet naar buiten, omdat ik bang ben in het donker."

"Zodra ik dat zei, wist ik dat ik echt hulp nodig had," zegt ze. Ze ging naar een therapeut, en werd gediagnosticeerd met een complexe posttraumatische stressstoornis (PTSS), depressie en angstaanvallen. "PTSS wordt gekenmerkt door vier clusters van symptomen," zegt klinisch maatschappelijk werker Quandra Chaffers. "Een daarvan is het gevoel dat het trauma of de levensbedreigende gebeurtenis opnieuw plaatsvindt, bijvoorbeeld via nachtmerries of flashbacks - dat ze weer helemaal teruggaat naar de momenten waarop ze gestalkt werd. "

Advertentie

Een ander cluster heeft te maken met negatieve gedachten, vertelt Chaffers, zoals het idee dat je niemand meer kunt vertrouwen, en dat de wereld onveilig is. Wie gestalkt is, kan bovendien 'erg prikkelbaar zijn of snel schrikken'. "Het lijkt dan bijvoorbeeld alsof iemand heel veel tijd nodig heeft om te kalmeren, zelfs als ze zich gewoon realiseren dat de stalker allang niet meer in de buurt is," zegt Chaffers. "Het vierde cluster van symptomen kun je omschrijven als 'altijd over je schouder kijken' of 'hyperwaakzaamheid'."

Schrijver Lizbeth Meredith zegt dat ze, na jaren gestalkt te zijn door haar ex-man – die hun dochters kidnapte en het land uit vluchtte – constant op haar hoede bleef, zelfs nadat ze haar dochters had teruggekregen en weer naar huis kon. Meredith beschreef haar ervaringen in haar memoires, Pieces of Me: Rescuing My Kidnapped Daughters. "Het geluid van een rinkelende telefoon, of iemand die op de deur klopte, kon me al in een neerwaartse spiraal brengen. Binnen zes maanden na mijn terugkeer kreeg ik de diagnose PTSS."

Michelene Wasil, een erkend huwelijks- en gezinstherapeut, zegt dat het niet ongebruikelijk is dat vrouwen die gestalkt zijn zelf de schuld van de situatie op zich nemen, wat ook weer kan leiden tot depressie en andere psychische aandoeningen. "Ze zegt dan dingen als 'misschien was ik te aardig', of 'ik had dit of dat niet moeten zeggen'," zegt ze. "Het idee dat de stalker haar nog eens vindt zal nooit verdwijnen – alsof er geen ontsnapping mogelijk is. Het voelt alsof je een marionet bent, en nauwelijks controle over je eigen leven hebt."

Tegenwoordig weet Mercer alweer wat van dat vertrouwen terug te winnen. "PTSS maakt je compleet verward," zegt ze. "Ik was zo woedend dat deze man mijn leven zo heeft veranderd. Ik begreep dat het nooit meer hetzelfde zou zijn, maar ik weigerde het te accepteren."

"Ik ben nog steeds bezig om te leren en te bepalen wie ik nu ben," zegt ze. "Het is een dagelijkse strijd om alle demonen weg te houden. Maar, net als met hardlopen, hoe meer je traint, hoe sterker je wordt. En ik word elke dag mentaal sterker."