De wetenschap heeft eindelijk ontdekt waarom shit jeukt

Net zoals gapen, blozen en het placebo-effect, is jeuk lang een mysterie geweest voor de medische wetenschap. TOT NU. Amerikaanse wetenschappers publiceerden deze week in Nature een artikel over de oorzaak van jeuk. Geen oplossing helaas, maar nu de oorzaak bekend is, kan er in de toekomst misschien wel een middel worden gevonden waarmee jeuk magisch verlicht wordt. En dat zou helemaal niet verkeerd zijn, gezien het feit dat we binnenkort weer lastig gevallen worden door het meest vervelende dier op aarde: de mug.

De boosdoener blijkt een molecuul dat neuropeptide natriuretische peptide b (Nppb) heet en een gespecialiseerde zenuwcel die puur en alleen bestaat om een jeukend gevoel door te geven aan je hersenen. Er werd lang gedacht dat de TPRV-1 zenuwcel zowel pijn, hitte als jeuk oppikte, aangezien muizen die gekweekt werden zonder de cel geen van die drie voelden, maar het verhaal blijkt ingewikkelder te zijn. Voor jeuk bestaat een speciale subset van TPRV-1 die Nppb produceert.

Als je huid gekweld wordt door een veertje of een muggenbeet of een crackverslaving, dan gaat er een signaaltje van het ene end van de TPRV-1 naar het andere, waar Nppb aangemaakt wordt om het signaal door te geven aan een zenuwcel die het bericht doorgeeft aan de hersenen.

Nppb werd ooit ontdekt op een heel andere plek. Je hart maakt het aan om sodium en bloeddruk te reguleren. Maar het wordt dus, net zoals vele moleculen in je lichaam, ook gebruikt voor andere, irritantere doeleinden.

In hun onderzoek naar de oorzaak van jeuk vonden de Amerikaanse wetenschappers het molecuul ook bij TPRV-1. Ze kweekten dus muizen die geen Nppb aanmaakten en kwamen erachter dat ze geen jeuk voelden. En vermoedelijk een hele hoge bloeddruk hadden. Maar daar hadden ze het verder niet over. De muizen voelden dus geen jeuk, maar wel pijn en hitte, waardoor hun vermoeden werd bevestigd. Eureka enzo.

Helaas is een middeltje tegen jeuk voorlopig nog niet in zicht: aangezien Nppb ook gebruikt wordt voor andere, vitalere functies kan er niet zomaar worden ingegrepen in de productie ervan. Een middel zou in principe in het ruggenmerg kunnen worden ingespoten, maar dat is misschien een klein beetje extreem als je alleen iets wilt doen aan een muggenbeet.

Nu ze achter de neurale oorzaak van jeuk zijn, blijft een grote vraag over: waarom helpt krabben? Krabben is misschien handig als er een luis of mug ergens zit, maar waarom brengt het in de meeste gevallen verlichten aan jeuk? De New York Times vroeg het hoofdonderzoeker Mark Hoon. "Goeie vraag. Maar we hebben geen idee," was zijn ietwat teleurstellende antwoord. Een theorie is dat er weer een andere klasse gespecialiseerde zenuwcellen is die een verademend signaal naar de hersenen stuurt, maar die is voorlopig nog niet bewezen. Enfin, het duurt nog even voordat het complete mechanisme van jeuk in kaart is gebracht en er misschien wel een middeltje wordt gevonden tegen jeuk.