Nieuwe regels voor social media in tijden van social distancing

We hebben inmiddels het stadium bereikt dat je misschien wat moet oppassen als je een foto waarop de buitenlucht te zien is op Instagram zet. Of althans: het roept vragen op. Je zit toch wel in de tuin, mag ik hopen? Wie is die persoon naast je en is dat wel anderhalve meter? Wat doe je ons zorgstelsel aan? Waarom spuug je niet gewoon meteen in de gezichten van de zuster?

Oké, we reageren (hopelijk) niet allemaal zo, maar dat het vreemde tijden zijn is wel zeker. Allerlei dingen in het leven zijn totaal anders dan hoe je het gewend bent, en dat geldt ook voor social media. Ooit bestond je instafeed uit foto’s van huisfeestjes, concerten en gezellige mensen. Nu zie je screenshots van vrijmibo’s op Zoom.

Ondertussen beginnen ook je ouders de wereld van memes en ludieke filmpjes te ontdekken, en sturen ze tien jaar oude meuk door in whatsappgroepen op een tempo dat nog angstaanjagender wordt als je bedenkt dat ze dat allemaal met hun ene wijsvinger doen.

Voordat de pandemie uitbrak haalden we blijkbaar ook ergens de tijd vandaan om urenlang op social media door te brengen, maar nu is er al helemaal niks meer dat ons tegenhoudt. We begluren de instagrampagina’s van mensen die we al tien jaar niet hebben gesproken – en eigenlijk ook toen niet echt – en posten waar we maar zin in hebben. Oude regels gelden niet meer: geen content is te alledaags. Ik kijk oprecht graag naar foto’s van iemands lunch, een lusteloze kat, of een selfie van iemand die thuis op de bank zit en een glaasje bier drinkt. Wat eerst saai was is nu bevredigend geworden – en wie dat twee maanden geleden had gezegd zou door niemand serieus worden genomen.

Eén nieuw element is in het bijzonder noemenswaardig: de disclaimer. Als je een foto post van een van je spaarzame tripjes in de buitenlucht – je moet ook wát – is er de ongeschreven regel dat je wel even duidelijk maakt dat je je keurig aan de maatregelen houdt. “Even een door de overheid toegestaan blokje om”, “Een rondje hardlopen” of “Op het strand – zo rustig hier!” bijvoorbeeld. Je kunt ook ‘Quarantine’ aangeven als locatie – het gelijknamige plaatsje in South Carolina schijnt momenteel een erg drukbezochte plek te zijn. En als je een throwback wilt posten naar betere tijden, dan moet je er ook wel echt expliciet bij vermelden dát het betere tijden waren. Zet de datum erbij, en ook het tergende zinnetje “Ik wil terug” doet het altijd goed.

In het beging moedigden we elkaar aan om zoveel mogelijk thuis te blijven, maar de manier waarop we hashtags als #stayhome en #blijfthuis gebruiken heeft iets weg van vrienden die elkaar eraan herinneren dat ze niet moeten vergeten om te stemmen. De boodschap is luid en duidelijk.

Je kunt natuurlijk ook niet voorzichtig genoeg zijn, aangezien er genoeg klikspanen bestaan die bereid zijn om een melding te maken als je een halve meter te dicht op iemand in het park hebt gelopen. In sommige gemeenten worden er ook speciale apps gebruikt waarmee mensen kunnen aangeven dat ze 'verboden groepjes' hebben gezien. Daar wordt gretig gebruik van gemaakt – zoveel zelfs dat de politie soms moet aangeven dat het ook wel weer een onsje minder kan met al dat gesnitch.

Het kan daarentegen ook zo zijn dat je de politie zelf op je dak krijgt, en dat ze op je posts reageren. De zoon van de Britse oud-politicus Neil Kinnock postte bijvoorbeeld een foto op Twitter waarbij hij zei dat hij zijn vader een taart kwam brengen voor zijn verjaardag, waarop de politie reageerde dat hij zich wel aan de “restricties van de Britse regering” moest houden.

Ik denk niet dat we ons allemaal enorm veel zorgen maken dat de politie ieder moment voor de deur kan staan vanwege een verdachte instastory. En natuurlijk zijn alle verwijzingen naar sociale onthouding ook een manier om het idee te versterken dat we hier met z’n allen in zitten, juist nu we dat in fysiek opzicht niet kunnen. Het is een eenvoudige manier om te bevestigen dat het goed met ons gaat en we er het beste van maken, maar dan net iets subtieler dan dat je elke dag een selfie post waarbij je zet dat je nog steeds niet ernstig ziek bent.

Dat we onze volgers willen verzekeren dat we ons voorbeeldig gedragen is een soort angst die eigenlijk inherent is aan social media, maar nu nog zichtbaarder is geworden: de angst om door anderen veroordeeld te worden. Er komt nu alleen wel wat meer bij kijken dan dat je twijfelt of die post van je ‘Fri-yay cocktails’ niet een beetje te afgezaagd is. Op social media is het al snel een kwestie van zien en gezien worden, en dat gevoel wordt er alleen nog maar sterker op wanneer we er nog meer tijd op doorbrengen.

En misschien zijn de dingen die we nu posten ook wel een uiting van een angst die wat duisterder is: de angst voor wat ons nog meer te wachten zou kunnen staan. We vullen onze feeds met bomen, bloemen en andere dingen waar je naar snakt als je de hele dag thuis zit – alsof we bang zijn dat dit binnenkort óók niet meer mogelijk is. Alsof onze werelden, en wat je er nog allemaal wel en niet over mag posten, nog veel kleiner wordt dan het al is.

Dit stuk verscheen oorspronkelijk op VICE UK